ΕΥΡΩΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΤΟΥ ΚΚΕ - «Μπάτε …όμιλοι κι αλέστε» λέει για το Καϊμακτσαλάν η Κομισιόν
Το «ελεύθερο» και μάλιστα με όρους κατεπείγοντος δίνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στους «πράσινους» ομίλους-αρπακτικά για να κάνουν
απερίσπαστοι τις μπίζνες τους και σε περιοχές Νatura, στην απάντησή της στη σχετική ερώτηση για τις ανεμογεννήτριες στο όρος Καϊμακτσαλάν που υπέβαλαν οι ευρωβουλευτές του ΚΚΕ, Κώστας Παπαδάκης και Λευτέρης Νικολάου-Αλαβάνος.
Με βάση τις σχετικές οδηγίες που και η ίδια παραθέτει, τα έργα πρέπει να αδειοδοτούνται ανεμπόδιστα και γρήγορα και αν «δεν μπορούν να αποκλειστούν οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις» τους, τόσο το χειρότερο για αυτές! Τα έργα και πάλι μπορούν να εγκριθούν «κατ’ εξαίρεση», ομολογεί η αρμόδια Επίτροπος. Κι όλα αυτά σε περιοχές κατά τα άλλα …Natura.
Οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις είναι θεμιτές για ΕΕ και κυβέρνηση, απλά να «μετριάζονται», απαντά η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Έτσι, τα λόγια περί «κατάλληλων διασφαλίσεων» είναι απλά κούφια, καθώς τόσο στον λεγόμενο «Κανονισμό για την Αποκατάσταση της φύσης» της ΕΕ, όσο και στην εθνική νομοθεσία, η εγκατάσταση ΑΠΕ θεωρείται ως «υπέρτερο δημόσιο συμφέρον» με βάση την οδηγία «για την ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές» 2018/2001, η οποία αναθεωρήθηκε το 2023 και την οποία ψήφισαν και με τα δύο χέρια ΝΔ, ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ στο ευρωκοινοβούλιο.
Κι όλα αυτά σε μία χώρα όπως η Ελλάδα, όπου άνω του 27% των χερσαίων και του 19% των θαλάσσιων περιοχών υποτίθεται αποτελούν προστατευόμενες περιοχές Νatura, ενώ αντίστοιχα είναι τα ποσοστά άλλων κατηγοριών «προστατευόμενων» περιοχών, στις οποίες δεν θα επιτρεπόταν η ανάπτυξη ΑΠΕ και άλλης αντίστοιχης δραστηριότητας (πάρκα, περιοχές φυσικού κάλλους, αρχαιολογικού ενδιαφέροντος κ.α.).
Το συμπέρασμα είναι ότι δάση, εθνικά πάρκα, και περιοχές φυσικού κάλλους παραδίδονται στους ομίλους προς εκμετάλλευση όχι γιατί «δεν εφαρμόζονται οι οδηγίες και κανονισμοί της ΕΕ», όπως ισχυρίζονται ΠΑΣΟΚ, ΣΥΡΙΖΑ, Πλεύση Ελευθερίας κ.α. αλλά ακριβώς για τον αντίθετo λόγο. Γιατί οι οδηγίες της ΕΕ υλοποιούνται κατά γράμμα από την κυβέρνηση της ΝΔ και εκείνοι τις εξωραΐζουν, αφού το μοναδικό πραγματικό κριτήριο όλων τους είναι εάν θα αποφέρουν τα προσδοκόμενα κέρδη στους επιχειρηματικούς ομίλους, που εκμεταλλεύονται και εμπορευματοποιούν τους φυσικούς πόρους και το περιβάλλον. Γι’ αυτούς τους λόγους άλλωστε, με τη «βούλα» της ΕΕ, οι κυβερνήσεις τόσο της ΝΔ σήμερα όσο και του ΣΥΡΙΖΑ προηγούμενα, ενέκριναν λεγόμενους «περιβαλλοντικούς νόμους» με επίκεντρο την διευκόλυνση στις αλλαγές χρήσης γης, τη μείωση των κριτηρίων των Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, την ανάθεσή τους στους ίδιους τους ομίλους που πραγματοποιούν την «επένδυση», με τη λεγόμενη «δέουσα επιμέλεια», την οποία κιόλας επικαλείται κι η Κομισιόν στην απάντηση της.
Τώρα πρέπει να δυναμώσει ο αγώνας του λαού, των μαζικών φορέων και συλλόγων που υπερασπίζονται και νοιάζονται για το περιβάλλον που θα μεγαλώσουν αυτοί και τα παιδιά τους, ενάντια στην παράδοση βουνών και φυσικού περιβάλλοντος σε επιχειρηματικούς ομίλους. Να δυναμώσει η πάλη ενάντια στην πολιτική ΕΕ και κυβερνήσεων που αντιμετωπίζουν το περιβάλλον ως πεδίο επιχειρηματικής δράσης, για να απολαμβάνει ο λαός την τεχνολογική πρόοδο και όλες τις μορφές ενέργειας σύμφωνα με τις δικές του ανάγκες και όχι τα κέρδη των ομίλων.
Ακολουθούν τα κείμενα της ερώτησης της Ευρωκοινοβουλευτικής ομάδας του ΚΚΕ και η απάντηση της Επιτρόπου
Τα επικίνδυνα σχέδια εγκατάστασης ανεμογεννητριών και φωτοβολταϊκών στο όρος Καϊμακτσαλάν, τα οποία έχουν προκαλέσει την κινητοποίηση των κατοίκων της Φλώρινας και πιο συγκεκριμένα των κοινοτήτων, που βρίσκονται στους πρόποδες του όρους (Σκοπός, Αχλάδα, Μελίτη, Λόφοι, Βεύη, Κέλλη, Άγιος Παντελεήμονας), καταγγέλλει η Ευρωκοινοβουλευτική Ομάδα του ΚΚΕ, με ερώτηση που υπέβαλαν προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή οι ευρωβουλευτές του Κόμματος, Λευτέρης Νικολάου-Αλαβάνος και Κώστας Παπαδάκης.
Ο σχεδιασμός περιλαμβάνει την εγκατάσταση ΑΠΕ (44 έργα φωτοβολταϊκών και 22 έργα ανεμογεννητριών, με απώτερο στόχο την τοποθέτηση συνολικά 80 ανεμογεννητριών, εκ των οποίων 17 έχουν ήδη εγκατασταθεί), γεγονός που οδηγεί στην αλλοίωση της πολιτιστικής και περιβαλλοντικής φυσιογνωμίας της περιοχής με επιπρόσθετες σοβαρές επιπτώσεις σε αγρότες, κτηνοτρόφους και μελισσοκόμους, από την αύξηση των κινδύνων πλημμυρών και την παράσυρση εδαφών κλπ.
Ο ενεργειακός σχεδιασμός του κεφαλαίου προβλέπει εκατοντάδες ανεμογεννήτριες, φωτοβολταϊκά πάρκα χιλιάδων στρεμμάτων, ακόμα και σε περιοχές προστατευόμενες (Natura 2000), σε δασικές εκτάσεις, βοσκότοπους, αλλά και σε γεωργική γη υψηλής παραγωγικότητας, καθιστώντας τη Δυτική Μακεδονία πρωταθλήτρια εγκατεστημένης ισχύος από ΑΠΕ. Πρόκειται για ένα «τείχος» ανεμογεννητριών και άλλων βιομηχανικών εγκαταστάσεων που έχουν εγείρει μεγάλες αντιδράσεις στο λαό. Πολύ περισσότερο που την ίδια στιγμή η ίδια πολιτική, της «πράσινης ανάπτυξης», οδηγεί στην ερημοποίηση της ευρύτερης περιοχής της Δυτικής Μακεδονίας, με το κλείσιμο ορυχείων και ατμοηλεκτρικών σταθμών, προωθώντας εναλλακτικές μορφές Ενέργειας, όπως η καρκινογόνα καύση απορριμμάτων. Στην ίδια κατεύθυνση κλείνουν σύγχρονοι ατμοηλεκτρικοί σταθμοί με ελάχιστο περιβαλλοντικό αποτύπωμα, όπως ο ΑΗΣ Μελίτης.
Αξίζει να σημειωθεί, ότι για τους σχεδιασμούς σχετικά με την εγκατάσταση των ανεμογεννητριών υπάρχουν αρνητικές γνωμοδοτήσεις του Περιφερειακού Συμβουλίου Δυτικής Μακεδονίας και του Οργανισμού Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (ΟΦΥΠΕΚΑ). Υπάρχουν επίσης, ενστάσεις και προσφυγές από μαζικούς φορείς, περιβαλλοντικές οργανώσεις που έχουν κατατεθεί με σοβαρές επισημάνσεις για τις μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων, την υποβάθμιση οικοτόπων και βιοποικιλότητας, τις αποστάσεις φωτοβολταϊκών πάρκων από οικισμούς κ.α.
Επιπροσθέτως, έχουν δει το φως της δημοσιότητας μελέτες από τις οποίες προκύπτει ότι ουσιαστικά, σε συγκεκριμένες περιοχές, (συμπεριλαμβανομένου του Καϊμακτσαλάν), για λογούς προστασίας του περιβάλλοντος, (άγριας πανίδας, χλωρίδας, δασικής βλάστησης, διαχείρισης υδάτων), πρέπει να απαγορευθούν κατασκευαστικά έργα όλων των κατηγοριών, άρα και πάρκα ΑΠΕ τα οποία προκαλούν βίαιη περιβαλλοντική υποβάθμιση.
Στο σχεδιασμό αυτό περιλαμβάνονται επιπλέον και οι χάρτες ζωνών των ευαίσθητων και σημαντικών περιοχών για την προστασία της καφέ αρκούδας (Ursus Arctos). Το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) στο σχέδιο που τελικά κατέθεσε, εξαφάνισε τους συγκεκριμένους χάρτες.
Η σημερινή κυβέρνηση της ΝΔ, όπως και οι προηγούμενες, έχουν ευθύνη για αυτή την εξέλιξη, αφού, προωθώντας και υλοποιώντας τη στρατηγική της ΕΕ για την «πράσινη ανάπτυξη», ενισχύουν το νομικό πλαίσιο, έτσι ώστε τα μονοπώλια να εκμεταλλεύονται και να εμπορευματοποιούν τους φυσικούς πόρους και το περιβάλλον με τη μεγαλύτερη δυνατή κερδοφορία.
Οι κάτοικοι διεκδικούν να μην παραδοθούν τα βουνά και το φυσικό περιβάλλον της περιοχής τους σε επιχειρηματικούς ομίλους, να απορριφθούν οι Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων σκοπιμότητας, οι αιτήσεις αδειών εγκατάστασης και τα συμφωνητικά μίσθωσης του δήμου και των υπουργείων με τις εταιρείες, να αποτραπεί η έναρξη των εργασιών -που σε μερικές περιπτώσεις αναμένεται να ξεκινήσουν εντός ολίγων εβδομάδων- και άρα να μην τοποθετηθεί καμία ανεμογεννήτρια, φωτοβολταϊκό πάρκο, υποσταθμός και γραμμή υψηλής τάσης κοντά σε οικισμούς, καθώς και να αναθεωρηθούν προς τα πάνω τα όρια εγγύτητας και προς τα κάτω τα όρια ηχορύπανσης.
Με βάση τα παραπάνω οι ευρωβουλευτές του Κόμματος υπέβαλαν τα εξής ερωτήματα:
«Πώς τοποθετείται η Ευρωπαϊκή Επιτροπή:
- Στο αίτημα των κατοίκων για προστασία της περιοχής, συμπεριλαμβανομένων και των περιοχών NATURA 2000, και στην απόρριψη της Ειδικής Περιβαλλοντικής Μελέτης που υποβαθμίζει το περιβάλλον και προμηνύει βαριές συνέπειες για τα εργατικά - λαϊκά στρώματα της περιοχής;
- Στο γεγονός ότι με βάση τις Οδηγίες 92/43 και 2018/2001 της ΕΕ για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων, αλλά και τον νόμο της κυβέρνησης της ΝΔ 4685/2020, δίνεται η δυνατότητα σε "πράσινους" επιχειρηματικούς ομίλους να περιορίζουν τις προστατευόμενες περιοχές για να δρουν ανεμπόδιστα για τα κέρδη τους, με πρόφαση διάφορες μελέτες σε βάρος των ιδιαιτεροτήτων της περιοχής και της προστασίας του περιβάλλοντος;».
EL
E-002580/2025
Απάντηση της κ. Roswall
εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
Τα σχέδια ή έργα που ενδέχεται να έχουν σημαντικές επιπτώσεις σε τόπους Natura 2000, καθεαυτά ή από κοινού με άλλα σχέδια ή έργα, πρέπει να εκτιμώνται δεόντως ως προς τις επιπτώσεις τους στους εν λόγω τόπους σύμφωνα με την οδηγία για τους οικοτόπους[1]. Μπορούν να επιτραπούν μόνον εφόσον διασφαλίζεται η ακεραιότητα των τόπων. Σύμφωνα με το άρθρο 6 παράγραφος 4 της οδηγίας για τους οικοτόπους, όταν δεν μπορούν να αποκλειστούν οι επιβλαβείς επιπτώσεις, το σχέδιο ή έργο μπορεί κατ’ εξαίρεση να εγκριθεί μόνον υπό ορισμένες προϋποθέσεις[2]. Με την επιφύλαξη του ρόλου της Επιτροπής ως θεματοφύλακα των Συνθηκών, εναπόκειται πρωτίστως στις ελληνικές αρχές να διασφαλίσουν τη συμμόρφωση με το περιβαλλοντικό δίκαιο της ΕΕ.
Τον Ιούνιο του 2025 η Επιτροπή απέστειλε στην Ελλάδα προειδοποιητική επιστολή δυνάμει του άρθρου 260 της Συνθήκης για τη λειτουργία της ΕΕ[3], επειδή δεν συμμορφώθηκε με την απόφαση του Δικαστηρίου της ΕΕ της 17 Δεκεμβρίου 2020[4], δεδομένου ότι η Ελλάδα δεν έχει ακόμη θεσπίσει τα αναγκαία μέτρα διατήρησης για 239 τόπους Natura 2000.
Η οδηγία για την ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές[5], όπως τροποποιήθηκε[6], θεσπίζει μέτρα για την επιτάχυνση της αδειοδότησης έργων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας με κατάλληλες διασφαλίσεις. Γενικά, η εγκατάσταση έργων ανανεώσιμης ενέργειας υπόκειται σε εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων βάσει της οδηγίας για την εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων[7] ή σε δέουσα εκτίμηση βάσει της οδηγίας για τους οικοτόπους. Οι εν λόγω εκτιμήσεις διασφαλίζουν ότι οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις των έργων αντιμετωπίζονται δεόντως και μετριάζονται ή αντισταθμίζονται.
Η οδηγία για την ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές περιλαμβάνει την υποχρέωση των κρατών μελών να προσδιορίσουν συγκεκριμένες περιοχές[8] στις οποίες εφαρμόζεται λιγότερο αυστηρό καθεστώς αδειοδότησης. Αυτές θα πρέπει να είναι περιοχές στις οποίες οι σταθμοί παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές δεν θα έχουν σημαντικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις, με αποτέλεσμα να αποκλείονται οι τόποι Natura 2000 και άλλες προστατευόμενες περιοχές.
[1] Άρθρο 6 παράγραφος 3 της οδηγίας 92/43/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 21ης Μαΐου 1992, για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας (ΕΕ L 206 της 22.7.1992, σ. 7).
[2] Έγγραφο καθοδήγησης της Επιτροπής: Γενική Διεύθυνση Περιβάλλοντος, Διαχείριση των τόπων του δικτύου Natura 2000 — Οι διατάξεις του άρθρου 6 της οδηγίας 92/43/ΕΟΚ για τους οικοτόπους, Υπηρεσία Εκδόσεων, 2019, https://op.europa.eu/el/publication-detail/-/publication/11e4ee91-2a8a-11e9-8d04-01aa75ed71a1.
[3] INFR(2014)2260: https://ec.europa.eu/implementing-eu-law/search-infringement-decisions/?langCode=EN&.
[4] C 849/19.
[5] Οδηγία (ΕΕ) 2018/2001 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 11ης Δεκεμβρίου 2018, για την προώθηση της χρήσης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές (ΕΕ L 328 της 21.12.2018, σ. 82).
[6] Οδηγία (ΕΕ) 2023/2413 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 18ης Οκτωβρίου 2023, για την τροποποίηση της οδηγίας (ΕΕ) 2018/2001, του κανονισμού (ΕΕ) 2018/1999 και της οδηγίας 98/70/ΕΚ όσον αφορά την προώθηση της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, και την κατάργηση της οδηγίας (ΕΕ) 2015/652 του Συμβουλίου (ΕΕ L , 2023/2413, 31.10.2023).
[7] Οδηγία 2011/92/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 13ης Δεκεμβρίου 2011, για την εκτίμηση των επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων δημοσίων και ιδιωτικών έργων στο περιβάλλον (ΕΕ L 26 της 28.1.2012, σ. 1), όπως τροποποιήθηκε με την οδηγία 2014/52/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 16ης Απριλίου 2014 (ΕΕ L 124 της 25.4.2014, σ. 1).
[8] Το αργότερο έως τον Φεβρουάριο του 2026.