ΒΙΒΛΙΟ Α. Χατζηστεφάνου: Οδηγίες προς ναυτιλλομένους (του Λεωνίδα Βατικιώτη)
ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ Προπαγάνδα & παραπληροφόρηση στο ίντερνετ, εκδ. Τόπος
Ο Άρης Χατζηστεφάνου
θέτει τους κανόνες για την αναζήτηση και την προσέγγιση της αλήθειας στο ίντερνετ
Κάθε άνθρωπος που επισκέπτεται το ίντερνετ, χρησιμοποιεί έξυπνο κινητό τηλέφωνο, έρχεται σε επαφή με την πιο συνηθισμένη πλατφόρμα, όπως το Netflix για να παρακολουθεί κινηματογράφο ή σειρές, οφείλει να διαβάσει το νέο βιβλίο του Άρη Χατζηστεφάνου, Προπαγάνδα & Παραπληροφόρηση στο ίντερνετ (εκδόσεις Τόπος). Το βιβλίο είναι ένας απόλυτα και σε βάθος ενημερωμένος, ευφυής και χρηστικός οδηγός για την πλοήγηση στο διαδίκτυο, ένας κλειδάριθμος που αποκωδικοποιεί και ερμηνεύει τις πιο σύνθετες λειτουργίες του κυβερνοχώρου.
Το βιβλίο του Άρη Χατζηστεφάνου από την πρώτη ως την τελευταία σελίδα κινείται με επιδεξιότητα επάνω σε μια λεπτή γραμμή.
Από την μια πλευρά καταφέρνει με απόλυτα πειστικό τρόπο να ξεσκεπάζει τις τεχνικές προπαγάνδας πίσω από την πιο συνηθισμένη ρουτίνα του διαδικτύου.
Ο συγγραφέας αποκαλύπτει τους δαιδαλώδεις και καλοχτισμένους μηχανισμούς επηρεασμού χωρίς να αναπαράγει μια διαδεδομένη ευκολία που πάντα καταλήγει πώς το διαδίκτυο είναι μια ουδέτερη πλατφόρμα μεν, αλλά μετά έρχονται την μια τα μποτ από την Μακεδονία, την άλλη οι διαφημίσεις κοκ. Όχι… Στην υποκείμενη θεωρία του συγγραφέα για το διαδίκτυο, το ίδιο το διαδίκτυο φέρει εντός του, στο σχεδιασμό του, στα πρώτα βήματα κάθε αλγορίθμου του κατ’ εντολή της ιδιοκτησίας, τις μεροληψίες και τις αδυναμίες!
«Τα προβλήματα στις απαντήσεις που λαμβάνουμε από την τεχνητή νοημοσύνη γιγαντώνονται και για μια σειρά από οικονομικούς λόγους που σχετίζονται με την κερδοφορία των εταιρειών που την ελέγχουν», αναφέρει χαρακτηριστικά στο κεφάλαιο για την «Οδύσσεια του ChatGPT». Και συνεχίζει: «Ένας παράγοντας, λόγου χάρη, που “μολύνει” τις απαντήσεις των μεγάλων γλωσσικών μοντέλων είναι ότι προγραμματίζονται για να αυξάνουν την αλληλεπίδραση με τον χρήστη, ώστε να τον κρατούν αγκιστρωμένο στην πλατφόρμα. Με αυτόν τον τρόπο, μπορούν να του πουλήσουν εξειδικευμένες υπηρεσίες ενώ μελλοντικά αναμένεται να του παρουσιάζουν διαφημίσεις»…
Από την άλλη, και ταυτόχρονα με τις αλλεπάλληλες αποδείξεις που θεμελιώνουν την παραπάνω, δομικά κριτική στάση του, ο Άρης Χατζηστεφάνου δεν αναπαράγει μια τεχνοφοβική έως απορριπτική στάση που ευδοκιμεί όχι μόνο στην ακροδεξιά αλλά και στην αριστερή άκρη του πολιτικού φάσματος. Πρόσφατο παράδειγμα ο χαρακτηρισμός του ίντερνετ ως ενός ακόμη εθισμού μαζί με τα ναρκωτικά και τα τυχερά παιχνίδια… Ο Άρης Χατζηστεφάνου αντιμετωπίζει το διαδίκτυο ως ένα προϊόν που φέρει και αναπαράγει όλες τις αντιφάσεις της εποχής μας, τις συναρπαστικές απελευθερωτικές δυνατότητες που μεταφέρει σε πλήθος εφαρμογών και δυνατοτήτων η εξειδικευμένη, συλλογική και σύνθετη ανθρώπινη εργασία και η συλλογική διάνοια, από κοινού όμως με την πιο καλυμμένη και χυδαία ρατσιστική προπαγάνδα ή την αποχαύνωση της πολύωρης καθήλωσης μπροστά στην οθόνη.
Για παράδειγμα, η αναφορά στην εφαρμογή Google maps, στο κεφάλαιο «Ο χάρτης της αμερικανικής αυτοκρατορίας», ξεκινάει με την «παράλειψή» της να συμπεριλάβει ένα ολόκληρο κράτος: την Παλαιστίνη. «Παρά το γεγονός ότι η συγκεκριμένη χώρα είχε ήδη αναγνωριστεί εκείνη την εποχή από τουλάχιστον 130 κράτη, δεν υπάρχει στους χάρτες της Google- αφού δεν την αναγνωρίζει η Ουάσιγκτον, την κοσμοαντίληψη της οποίας αναπαράγει η εταιρεία της Σίλικον Βάλεϊ», αναφέρει. Ο ίδιος συγγραφέας, τέσσερις σελίδες παρακάτω τονίζει: «Ας μην αμφιβάλλουμε ούτε για μια στιγμή ότι εφαρμογές όπως οι χάρτες της Google αποτελούν ένα από τα δώρα της σύγχρονης τεχνολογίας στην ανθρωπότητα. Εκτός από το να μας οδηγούν στον προορισμό μας, μπορούν παράλληλα να μας εξηγήσουν, πώς θα το κάνουμε με το λιγότερο κόστος, με τη μικρότερη επιβάρυνση για το περιβάλλον, ή απολαμβάνοντας την πιο όμορφη θέα. Μας προειδοποιούν για κινδύνους που θα συναντήσουμε σε άγνωστες για εμάς περιοχές ή απλώς μας βοηθούν να τοποθετήσουμε προς τη σωστή κατεύθυνση έναν ηλιακό θερμοσίφωνα στην ταράτσα του σπιτιού μας»…
Το βιβλίο του Άρη Χατζηστεφάνου μπορεί να ιδωθεί κι από μια άλλη οπτική γωνία, πέραν των εργαλείων προπαγάνδας και παραπληροφόρησης. Είναι μια διαδρομή στις σκοτεινές γωνιές του απαστράπτοντος κόσμου των μεγάλων της τεχνολογίας (Big Tech). Στις σελίδες του βιβλίου παρατίθεται εν συντομία η ιστορία προσώπων και εταιρειών που είναι οι πρωταγωνιστές του κλάδου της πληροφορικής και η εναγώνια προσπάθεια των ΗΠΑ να επιβάλλουν τους δικούς τους κανόνες και τα δικά τους μονοπώλια στον κλάδο. Προς επίρρωση η εύστοχη παρατήρησή του ότι οι 3 (TikTok, WeChat, Telegram) από τις 10 πολυεθνικές των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης που δεν έχουν έδρα τις ΗΠΑ βρίσκονται αντιμέτωπες με διώξεις.
Στις μεγάλες αρετές του βιβλίου είναι ότι θέτει εξ αρχής τα όρια της επικοινωνίας στην διαμόρφωση της κοσμοαντίληψης του σύγχρονου ανθρώπου. Πολλές φορές η δαιμονοποίηση του διαδικτύου ξεκινάει από την αποκοπή του από την πραγματικότητα. Κι όταν η πέτρα του αναθέματος πέφτει με περιττή ευκολία στις πλατφόρμες, τότε αυτόματα η καθημερινή πραγματικότητα υπονοείται αν όχι ως παράδεισος, σίγουρα ως ο καλύτερος δυνατός κόσμος. Στον αντίποδα αυτών των απολογητικών ερμηνειών γράφει ο συγγραφέας: «Αντί να αποδίδουμε συνεχώς την πόλωση που παρατηρείται στις κοινωνίες μας στον ρόλο του ίντερνετ και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, θα μπορούσαμε να ασχοληθούμε λίγο περισσότερο με τον ρόλο που παίζει η οικονομική ανισότητα. Σειρά ερευνών τα τελευταία δέκα χρόνια έχει αποδείξει ότι η γιγάντωση του χάσματος μεταξύ πλουσίων και φτωχών προκαλεί κοινωνική και πολιτική πόλωση»…
Με το νέο του βιβλίο ο Άρης Χατζηστεφάνου θέτει τους κανόνες για την ανάλυση και την αποκάλυψη της διαδικτυακής προπαγάνδας κι αυτό είναι μια τεράστια συμβολή στην προσπάθεια διερεύνησης και προσέγγισης της αλήθειας στον σύγχρονο κόσμο.
ΠΗΓΗ: https://kommon.gr/
