Στις ανεπτυγμένες χώρες τα χρέη θα αυξάνονται διαρκώς
του Γιώργου Δελαστίκ
Χρέη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα συνολικού ύψους 199 τρισεκατομμυρίων δολαρίων
(174 τρισεκατομμυρίων ευρώ) έχουν όλες μαζί οι 47 χώρες που εξετάζει έκθεση της διεθνούς εταιρείας συμβούλων επιχειρήσεων ΜακΚίνσεϊ - δηλαδή οι 22 μεγαλύτερες ανεπτυγμένες οικονομίες του κόσμου και οι 25 μεγαλύτερες αναπτυσσόμενες οικονομίες. «Η παγκόσμια υπερχρέωση έχει διπλασιαστεί από το έτος 2000. Το βουνό χρέους αυξάνεται στις περισσότερες χώρες πολύ εντονότερα από όσο η οικονομία» τιτλοφορούσε την παρουσίαση της έκθεσης η γερμανική συντηρητική εφημερίδα «Φράνκφουρτερ Αλγκεμάινε».
Αύξηση των χρεών όμως με ρυθμούς ταχύτερους από την αύξηση του ΑΕΠ σημαίνει αφενός διόγκωση του συνολικού χρέους κάθε χώρας και αφετέρου κρίση και πτώση του βιοτικού επιπέδου, όταν καταστεί δυσκολότερη η εξεύρεση δανειστών και διαρκώς μεγαλύτερες οι δόσεις που πρέπει να πληρώνονται για να εξοφληθούν τα δάνεια. Τα συνολικά δάνεια στις 47 αυτές χώρες (δημόσιο χρέος, οφειλές του χρηματοπιστωτικού τομέα, χρέη επιχειρήσεων και χρέη νοικοκυριών) που εξετάζει η έκθεση της ΜακΚίνσεϊ ήταν το 2007, πριν από την έναρξη της οικονομικής κρίσης, 142 τρισεκατομμύρια δολάρια. Μέσα σε επτά χρόνια αυξήθηκαν κατά 40%. Στο ίδιο χρονικό διάστημα αυτής της μαύρης επταετίας 2007-2014, στις 47 αυτές χώρες τα κράτη συνολικά δανείστηκαν σαφώς περισσότερα χρήματα. Το συνολικό δημόσιο χρέος των 47 αυτών κρατών ήταν 33 τρισεκατομμύρια δολάρια το 2007 και εκτινάχθηκε στα 58 τρισεκατομμύρια δολάρια το 2014.
Πρόκειται για μια αύξηση του δημόσιου χρέους κατά 75%. Οπως επισημαίνεται στην έκθεση, σε 10 από αυτές τις χώρες το δημόσιο χρέος ξεπέρασε το... 100% του ΑΕΠ! «Εδώ και αιώνες η ανεξέλεγκτη αύξηση των χρεών οδηγεί πάντα σε οικονομικές κρίσεις και σε απρόβλεπτα πλήγματα των αγορών» δήλωσε κατά την παρουσίαση της έκθεσης ο διευθυντής του ινστιτούτου Ρίτσαρντ Ντομπς. Η γρήγορα αυξανόμενη υπερχρέωση «καθυστερεί την ανάκαμψη, αυξάνει τους κινδύνους νέων κρίσεων και μειώνει την ικανότητα καταπολέμησης αποτελεσματικά αυτών των κινδύνων» υπογράμμισε η εκ των συγγραφέων της έκθεσης Σούζαν Λουντ. Το κακό είναι ότι δεν αυξάνεται μόνο το δημόσιο χρέος. Αυξάνονται παράλληλα τα χρέη τόσο των επιχειρήσεων όσο και των νοικοκυριών. Οι πιθανότητες μείωσης του χρέους είναι κακές, τονίζουν οι συγγραφείς της έκθεσης και εξηγούν ότι οι ρυθμοί ανάπτυξης της οικονομίας που θα συνεπέφεραν μείωση του χρέους είναι κυριολεκτικά εξωπραγματικοί στις περισσότερες χώρες. Αναφέρουν το παράδειγμα της Ισπανίας, η οποία θα έπρεπε κατά την τρέχουσα πενταετία 2015-2019 να έχει ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης 5,5% και τα πέντε συνεχόμενα χρόνια (!), ενώ το ΔΝΤ και η ΕΕ προβλέπουν μέσο ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης κατά τη διάρκεια και των πέντε αυτών ετών μόνο... 1,7%!
Πώς να συγκεραστεί το αναγκαίο 5,5% με το προβλέψιμο 1,7%; Αδύνατον, προφανώς. Ανησυχούν ιδιαίτερα τους ερευνητές που έχουν συντάξει την έκθεση οι εκρηκτικοί ρυθμοί που έχει προσλάβει η αύξηση του συνολικού δανεισμού στην Κίνα. Μέσα σε επτά μόλις χρόνια, το συνολικό χρέος δημόσιου και ιδιωτικού κινεζικού τομέα... τετραπλασιάστηκε! Από 7,4 τρισεκατομμύρια που ήταν το 2007, απογειώθηκε στα... 28,2 τρισεκατομμύρια το 2014! Σχεδόν 10 τρισεκατομμύρια της αύξησης αυτής οφείλεται στην έκρηξη των τιμών των ακινήτων στην αχανή χώρα με το 1,3 δισεκατομμύρια κατοίκους. Χώρια το γεγονός ότι πρόσθετος παράγοντας ανησυχίας για την Κίνα είναι η αλματώδης αύξηση του κύκλου εργασιών κατά 36% ετησίως (!) του «σκιώδους» τραπεζικού τομέα - δηλαδή τα δάνεια που δίνουν οι παρατράπεζες και οι τοκογλύφοι!
Επιστρέφοντας στην Ευρώπη, η έκθεση του ινστιτούτου ΜακΚίνσεϊ επισημαίνει ότι πέραν της Ισπανίας και στις περιπτώσεις της Βρετανίας, της Γαλλίας, της Ολλανδίας και της Πορτογαλίας, οι ρυθμοί ανάπτυξης που αναμένονται είναι πολύ χαμηλότεροι από εκείνους που απαιτούνται για να μειωθεί το χρέος τους - άρα το συνολικό χρέος τους θα συνεχίσει να αυξάνεται.
Αντιθέτως, «από αυτή τη σκοπιά τα πράγματα δεν φαίνονται τόσο μαύρα για την Ελλάδα. Αρκεί μια ετήσια ανάπτυξη 2,5%, ποσοστό που αντιστοιχεί στις προβλέψεις των συγγραφέων της έκθεσης» αναγκάζεται να ομολογήσει η «Φράνκφουρτερ Αλγκεμάινε», η οποία καθημερινά χύνει χολή εναντίον της πατρίδας μας στα άρθρα και στα ρεπορτάζ της.
