kozanitvbanner1363x131pix

banner 728x90 PJC 4

b834pix

ecofloor230

ΤΕΝΤΟΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗΣ 1

pantelidisGIF834pix

asepop 2021 a

artinhouse2

garden hall banner1

musicart834pix

κοζάνη, ειδήσεις, νέα, Πτολεμαΐδα

noisi1

Μονή Αγίας Τριάδας μεταξύ γης και ουρανού

κοζάνη, ειδήσεις, νέα, Πτολεμαΐδα Αφιέρωμα του περιοδικού Omikron/ Σεπτέμβριος 2008                     

Πρωινό μιας καλοκαιρινής ημέρας ξεκινάμε το ταξίδι για το Μοναστήρι της Αγίας Τριάδας Βυθού στην Κοινότητα Πενταλόφου του Νομό Κοζάνης.

Η διαδρομή προδιαγράφεται ευχάριστη καθώς θα διανύσουμε μια απόσταση ανάμεσα από οικισμούς απόμακρους και συνάμα πανέμορφους τόπους με πέτρινα γιοφύρια, γραφικές εκκλησούλες και ξωκλήσια. Ένας άγριος, όμως και τόσο γαλήνιος τόπος, άγνωστος αλλά και τόσο οικείος όταν βρεθείς κοντά του.

Ανυπομονούμε να βρεθούμε στο Μοναστήρι που τόσα έχουν ειπωθεί και γραφτεί για την μοναδική του ομορφιά την ιστορία του και την προσφορά του στους αγώνες του γένους. Να το δούμε να στέκει απομονωμένο από τον κόσμο, αλλά επιβλητικό στην πανέμορφη τοποθεσία που πριν από τριακόσια χρόνια μοναχοί το έφτιαξαν ανάμεσα στα βουνά και στα δάση του Βοΐου.

Επιλέξαμε φτάνοντας στο Δήμο Τσοτυλίου να ακολουθήσουμε την διαδρομή από το Δημοτικό Διαμέρισμα Αυγερινού καθώς οι πληροφορίες μας είναι ότι η απόσταση είναι μικρότερη αν και ο δρόμος είναι χωματόδρομος. Η συνηθέστερη διαδρομή για τον επισκέπτη είναι από την Εθνική Οδό Κοζάνης - Ιωαννίνων μέσω Πενταλόφου. Το μοναστήρι χτισμένο στην  περιοχή του Βυθού στην Κοινότητα Πενταλόφου στους πρόποδες του Προφήτη Ηλία, ανάμεσα στα περίφημα μαστοροχώρια της Ανασελίτσας, το Ζουπάνι (Πενταλόφο), Ντόλο (Βυθό), Κωνστάντζικο (Αυγερινό), που είναι γνωστά και με την γενική ονομασία Ζουπάνια.

Η διαδρομή καταπληκτική, η θέα απίστευτη, ο δασικός δρόμος όμως μας ταλαιπωρεί, επτά  χιλιόμετρα απόσταση και απορείς γιατί δεν στάθηκε δυνατή μέχρι σήμερα η κατασκευή του, καθώς εκτός από την ευκολότερη πρόσβαση η διαδρομή μπορεί να αποδειχτεί πόλος έλξης για τους λάτρεις της φύσης και του βουνού.

Ο φιδίσιος δρόμος που διασχίζαμε με δυσκολία και χωρίς ιδιαίτερη ταχύτητα, μας έδωσε την ευκαιρία να ρουφήξουμε με κάθε λεπτομέρεια τις μοναδικές εικόνες που πλουσιοπάροχα η φύση προσφέρει ξεδιπλώνοντας σε κάθε χιλιόμετρο δεξιά και αριστερά του δρόμου ένα όμορφο τοπίο με τα επιβλητικά βουνά να μας αφήνουν να περνούμε ατάραχα και με τις εναλλαγές της βλάστησης και των ρυακιών να δημιουργούν έναν πανέμορφο πίνακα χρωμάτων και σχημάτων.

Έχουμε διανύσει την μεγαλύτερη απόσταση. Το μοναστήρι στο οπτικό μας πεδίο, χτισμένο ανάμεσα στα βουνά και τα δάση. Βρισκόμαστε στα 1050 μέτρα υψόμετρο, θαρρείς πως οι κορυφές των δέντρων αγγίζουν τον ουρανό και εκεί κάπου ανάμεσα βρίσκεται η Μονή. Δέος και θαυμασμό προκαλεί αυτός ο όμορφος και γαλήνιος τόπος με τις πλατύφυλλες οξιές τις βελανιδιές και τις καστανιές που παραμένουν αγέρωχες και όρθιες στο πέρασμα του χρόνου συμπληρώνοντας το μοναδικό σκηνικό προσδίδοντας του μια μοναδική μεγαλοπρέπεια

Φτάσαμε. Η φύση μας υποδέχτηκε πρώτη με τον καλύτερο τρόπο. Αμέσως  νοιώθεις την απόλυτη ηρεμία, την απόλυτη γαλήνη. Τίποτα δεν μπορεί να ταράξει αυτή την ησυχία, ο μόνος ήχος που ακούγεται είναι το θρόισμα των φύλλων και τα τιτιβίσματα των πουλιών. Είναι μαγικά όλα γύρω μας, αισθάνεσαι ότι μπορείς να συνομιλήσεις  με τον Θεό χωρίς να μπορεί κανείς να σε διακόψει.

 

Το Μοναστήρι και η ιστορία του

Διαβαίνοντας τον προαύλιο χώρο του Μοναστηριού σε κυριεύει ένα δέος, μια γλυκιά ηρεμία, η ψυχή σου γαληνεύει από τις ομορφιές του περιβάλλοντος χώρου αλλά και όλων εκείνων που ο Ηγούμενος Σεραφείμ προνόησε και φρόντισε να υπάρχουν ώστε να αρμόζουν στην συνολική εικόνα που ο επισκέπτης θα πρώτο αντικρύσει .

Στο κέντρο ο ναός της Αγίας Τριάδας χτισμένος με πελεκητή πέτρα δείγμα της οικοδομικής αρχιτεκτονικής του Βοίου. Βυζαντινού ρυθμού με τρεις τρούλους εκπληκτικό ξυλόγλυπτο τέμπλο ενώ ιδιαίτερα εντυπωσιακές είναι οι αγιογραφίες του επονομαζόμενου Μιχαήλ, Χιοναδίτη αγιογράφο, ο οποίος χρειάστηκε περίπου 45 χρόνια να ολοκληρώσει τον ναό καθώς επέλεξε να εργαστεί μόνος του.

Το Μοναστήρι διακοσμήθηκε με λιθανάγλυφα του Μίλιου Ζουπανιώτη, για την ανοικοδόμησή του, βοήθησαν μάστορες από την περιοχή ενώ ο κόσμος προσέφερε γενναιόδωρα.

Γύρω του οι κοιτώνες φιλοξενίας, ανοικτοί και έτοιμοι να υποδεχτούν εκείνους που θα επιλέξουν να επισκεφτούν το Μοναστήρι και να διανυκτερεύσουν.

Είναι εντυπωσιακό το πως δένει η πέτρα με το όλο σύνολο, η οποία κυριαρχεί. Δεν θα μπορούσε να γίνει και αλλιώς, άλλωστε βρισκόμαστε στο τόπο που χτυπάει η καρδιά των πετράδων, των καλύτερων μαστόρων που η φήμη τους ξεπέρασε τον ελλαδικό χώρο.

Απολαμβάνοντας εντυπωσιασμένη το όλο σκηνική ακούμε μια καλοσυνάτη φωνή να μας καλωσορίζει και με χαμόγελο να μας υποδέχεται, ο ηγούμενος της Μονής πατέρας Σεραφείμ, ο στυλοβάτης, ο φύλακας και προστάτης του τόπου, μετρά πενήντα χρόνια μοναχικής ζωής. Καλοσυνάτος πράος μας κερδίζει αμέσως με τον τρόπο του, μας μιλά μας εξηγεί, μας περιγράφει, ξεναγώντας μας στους χώρους του Μοναστηριού, ξεθάβοντας από την μνήμη του αναμνήσεις γεγονότα και ξεδιπλώνοντας την μακρά ιστορία και τις παραδόσεις που συνοδεύουν το ναό μαζί με την ονομασία του.

Άλλωστε για το σημερινό Μοναστήρι που ιδρύθηκε το 1792 κοντά στην παλαιότερη Μονή των Ταξιαρχών του 16ου αιώνα και την θέση του, πολλοί θρύλοι σώζονται μέχρι σήμερα, καθώς αποτελεί συνέχεια των παλαιοτέρων μοναστηριών, που έφεραν την ονομασία των Αγίων Ταξιαρχών.

Παραδόσεις και θρύλοι

Γυρνώντας τον χρόνο θέλουμε να γνωρίσουμε την πλούσια ιστορία του. Ο Ηγούμενος μας εξιστορεί τα γεγονότα πηγαίνοντας μας πίσω στο χρόνο εκεί αρχίζουν όλα.

Το μοναστήρι στη σημερινή του θέση και με την τωρινή του μορφή, σύμφωνα με  γραπτές σημειώσεις του Κτήτορα Νεοφύτου και τις επιγραφές του καθολικού, έχει κτισθεί στο χρονικό διάστημα 1792-1800.

Το μοναστήρι γεννήθηκε μέσα από την σύγχυση και την αναστάτωση που επικρατούσε στην Δυτική Μακεδονία εκείνη την περίοδο. Στα μέσα του 16ου αιώνα μοναχοί από το Μοναστήρι του Φιλοθέου του Άθωνα ήρθαν κοντά στο χωρίο Φτέρη και έχτισαν μοναστήρι στην μνήμη των Αγίων Ταξιαρχών, στην θέση που υπάρχει σήμερα ένα παρεκκλήσι της ενορίας Βυθού, γνωστό ως «Παλαιομονάστηρο»

Αποδείχτηκε λόγο των πολλών επιδρομών από ληστές, ακατάλληλη η τοποθεσία και έτσι ο μοναχός Νεόφυτος Πανούρης το μετέφερε στο χωριό Ζάλτσι στα 1649, ούτε εκεί όμως οι πατέρες βρήκαν ασφάλεια και ησυχία με αποτέλεσμα να μεταφερθούν στο Βάθος της χαράδρας και να χτίσουν ναό στην μνήμη και πάλι των Αγίων Ταξιαρχών.

Στα τέλη του 1792 ο ηγούμενος Νεόφυτος μετέφερε το μοναστήρι στη θέση «Αλώνια» με την ονομασία «Αγία Τριάδα».

Δυο από τις εκδοχές της σημερινής ονομασίας του, μας εξιστόρησε ο πατέρας Σεραφείμ, καθώς σύμφωνα με την παράδοση λέγεται ότι η εικόνα της Αγίας Τριάδας από την Μονή του Πελεκάνου που βρισκόταν εμφανιζόταν μόνη της στο χώρο που βρίσκεται ο ναός σήμερα στο Βυθό. Μια ιστορία που δημιούργησε αντιπαράθεση μεταξύ των κατοίκων του Πελεκάνου και του Βυθού. Η λύση δόθηκε με ένα γαϊδουράκι στο οποίο φορτώθηκε η εικόνα και αφέθηκε ελεύθερο. Στο σημείο που το ζώο σταμάτησε ήταν η Μονή, οπότε και παρέμεινε.

Μια άλλη εκδοχή θέλει την εικόνα να εμφανίζεται σε δέντρο μέσα στο δάσος και απέναντι από την Μονή που μόνο ο Ηγούμενος Νεόφυτος την έβλεπε. Μετά από φωτιά που ξέσπασε στο δάσος η εικόνα σώθηκε και βρέθηκε αργότερα και μεταφέρθηκε στη Μονή από έναν βοσκό και στην συνέχεια να κτιστείτε ο Ναός που φέρει το όνομα της Αγίας Τριάδας.

Το καθολικό ανεγέρθηκε το 1800 και είναι έργο του Γεωργίου Κούστα από το Ζουπάνι το σημερινό Πεντάλοφο σύμφωνα με την επιγραφή που υπάρχει στο βόρειο τοίχο. Είναι κατασκευασμένο με πελεκητές πέτρες, αρχιτεκτονικά ανήκει στον αθωνικό τύπο με τρούλο. Στο εσωτερικό του όλες οι επιφάνειες καλύπτονται με αγιογραφίες όπου απεικονίζονται άγιοι παραβολές παραστάσεις της Βάπτισης και της Μεταμόρφωσης καθώς επίσης διάφορα θέματα από το λειτουργικό δογματικό και ιστοριολογικό κύκλο.

Ο τοιχογραφικός διάκοσμος  της Μονής παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον με τα πάμπολλα αγιογραφικά θέματα που αφήνουν κατάπληκτο τον επισκέπτη.  Οι τοιχογραφίες του μοναστηριού πρέπει να διατηρηθούν  με κάθε θυσία καθώς  αποτελούν πραγματικό θησαυρό, γεγονός που απασχολεί ιδιαίτερα τον Ηγούμενο της Μονής.

Στυλοβάτης και ψυχή της Μονής ο Πατέρας Σεραφείμ

Καταγόμενος από την Ανθούσα Βοίου ο πατέρας Σεραφείμ εγκατέλειψε την κοσμική ζωή στα 19 του και πήρε το δρόμο για το Μοναστήρι. Η πίστη του μοναδικός σύντροφος όλα αυτά τα χρόνια, «δεν μετάνιωσα ποτέ για την επιλογή μου παρόλο που οι δυσκολίες ήταν πολλές», μας εκμυστηρεύεται. Απομονωμένος στην μοναχική ζωή, ακούραστος εργάτης αγωνίζεται μεταξύ γης και ουρανού, στο ερημικό τόπο έχοντας μοναδική συντροφιά τον Θεό και τον πανέμορφο 18χρονο γάτο του, που τον ακολουθεί πιστά σε όλες τις δουλειές.

«Κάποτε το Μοναστήρι έσφυζε από ζωή, ήταν καλά χρόνια είχε μεγάλη ακίνητη και κινητή περιουσία, η φήμη του ήταν μεγάλη σε ολόκληρη την Δυτική Μακεδονία και την Βόρεια Ελλάδα. «Μεγάλη ήταν και η προσφορά του και στους αγώνες του έθνους» μας λέει ο Ηγούμενος. Για να συμπληρώσει στα γεγονότα, ότι το 1932 με νόμο καταργήθηκε και έγινε μετόχι του Μοναστηριού Μικροκάστρου και η περιουσία του να περιέλθει στον Οργανισμό Διαχείρισης Εκκλησιαστικής Περιουσίας. Με ενέργειες του ιεράρχη Ιακώβου πετυχαίνετε η ανασύσταση του Μοναστηριού στις 30 Οκτωβρίου του 1952, για να ξεκινήσει το έργο της ανασυγκρότησης και αναστήλωσης του μέχρι της μέρες μας.

Οι οικονομικές δυσκολίες πολλές, αν και ανθεί ο θρησκευτικός τουρισμός σε όλη την χώρα και παρ’ όλο που το μοναστήρι είναι από τα ομορφότερα δυστυχώς ούτε προσβασιμότητα καλή υπάρχει ούτε δυνατότητα οργάνωσης για να καταφέρει να προσελκύσει τον κόσμο και πάλι από όλη την επικράτεια. Οι περισσότεροι επισκέπτες είναι κάτοικοι της ευρύτερης περιοχής που κρατούν ζωντανό το μοναστήρι με τις λίγες οικονομίες από τον οβολό τους και η βοήθεια των Τσοτυλιωτών και Πενταλοφιωτών ειδικά των κατοίκων του Βυθού και του Αυγερινού, που αγαπούν πασχίζουν και νοιάζονται για το δικό τους Μοναστήρι, προσφέροντας με κάθε τρόπο. Η αγωνία για το μέλλον μεγάλη καθημερινή έγνοια του πατέρα Σεραφείμ που από το 1970 μετά την αποχώρηση του Ηγούμενου Γεδεών απέμεινε μόνος του με την μητέρα του Βαρβάρα που το 2002 έφυγε από την ζωή…

Στυλοβάτης της Μονής ο πατέρας Σεραφείμ που διακρίνεται για την ευσέβεια και την εργατικότητα του, αγωνίζεται καθημερινά με τα λίγα μέσα που διαθέτει να κρατήσει ζωντανό τον «επίγειο παράδεισο του». Ο χρόνος αφήνει τα σημάδια του, τα οποία πρέπει να καλυφθούν.

Με τις καλύτερες εντυπώσεις και γεμάτοι ηρεμία και πιο δυνατοί ξεκινήσαμε το ταξίδι της επιστροφής αφήνοντας με λύπη πίσω μας το Μοναστήρι και τον πατέρα Σεραφείμ με την υπόσχεση να ξαναέρθουμε σύντομα.

Ευχή μας, ότι σύντομα θα κατασκευαστεί ο δρόμος από τον Αυγερινό θα βελτιωθεί από την πλευρά του Βυθού και θα ασφαλτοστρωθεί το κομμάτι του χωματόδρομου που υπάρχει μετά τον Βυθό. Κάτι που θα βοηθήσει στην αύξηση της επισκεψιμότητας, για να αποκτήσει το Μοναστήρι την παλιά του αίγλη και την λάμψη που διέθετε χρόνους πριν. Άλλωστε η περιοχή ενδείκνυται για περιήγηση για εκδρομές και ξεναγήσεις στα πανέμορφα γραφικά χωριουδάκια τα μονοπάτια και τα πέτρινα καλντερίμια τις πλατείες και στα παρθένα δάση καθώς η φύση προίκισε πλουσιοπάροχα τον τόπο.

Σύμφωνα πάντως με την Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Κοζάνης μέχρι την ερχόμενη Άνοιξη θα διαπλατυνθεί και θα ασφαλτοστρωθεί ο δρόμος από τον Αυγερινό στο Βυθό μέσω Ιεράς Μονής Αγίας Τριάδας.

Σας προτείνουμε να επισκεφτείτε το Άνω Βοΐο και ιδιαίτερα το Μοναστήρι της Αγίας Τριάδας όπου θα σας περιμένει ο καλοσυνάτος Ηγούμενος Σεραφείμ, για να νοιώσετε την γαλήνη την ηρεμία και την κατανυκτική ατμόσφαιρα συμμετέχοντας στην Θεία Λειτουργία.

Ρεπορτάζ για το περιοδικό OMIKRON: Δέσποινα Αμαραντίδου

Φωτογραφίες: Τσαρτσιανίδης Γιώργος

Σεπτέμβριος 2008

www.kozani.tv

Πληροφορίες για τα cookies

Τα cookies είναι σύντομες αναφορές που αποστέλλονται και αποθηκεύονται στον σκληρό δίσκο του υπολογιστή του χρήστη μέσω του προγράμματος περιήγησης όταν αυτό συνδέεται στο Ιντερνέτ. Τα cookies μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη συλλογή και αποθήκευση δεδομένων του χρήστη όσο αυτός είναι συνδεδεμένος, για να του παράσχουν τις ζητούμενες υπηρεσίες και που ορισμένες φορές τείνουν να μην διατηρούν. Τα cookies μπορεί να είναι τα ίδια ή άλλων:

  • Technical cookies (τεχνικά cookies) που διευκολύνουν την πλοήγηση των χρηστών και τη χρήση των διαφόρων επιλογών ή υπηρεσιών που προσφέρονται από τον ιστό, όπως προσδιορίζουν τη συνεδρία, επιτρέπουν την πρόσβαση σε ορισμένες περιοχές, διευκολύνουν τις παραγγελίες & τις αγορές, συμπληρώνουν φόρμες & εγγραφές, παρέχουν ασφάλεια, διευκολύνουν λειτουργίες (βίντεο, κοινωνικά δίκτυα κλπ.).
  • Customization cookies (cookies προσαρμογής) που επιτρέπουν στους χρήστες να έχουν πρόσβαση στις υπηρεσίες σύμφωνα με τις προτιμήσεις τους (γλώσσα, πρόγραμμα πλοήγησης - browser, διαμόρφωση, κ.α.).
  • Analytical cookies (cookies ανάλυσης) που επιτρέπουν την ανώνυμη ανάλυση της συμπεριφοράς των χρηστών του Ιντερνέτ, επιτρέπουν την μέτρηση της δραστηριότητας του χρήστη και την ανάπτυξη προφίλ πλοήγησης για την βελτίωση των ιστότοπων.

Ως εκ τούτου, όταν έχετε πρόσβαση στον ιστότοπο μας, σύμφωνα με το Άρθρο 22 του Νόμου 34/2002 των Υπηρεσιών Κοινωνίας της Πληροφορίας, στην αναλυτική επεξεργασία των cookies ζητάμε τη συγκατάθεση σας για τη χρήση τους, με σκοπό να βελτιώσουμε τις υπηρεσίες μας. Χρησιμοποιούμε την υπηρεσία του Google Analytics για τη συλλογή ανώνυμων στατιστικών πληροφοριών όπως για παράδειγμα ο αριθμός των επισκεπτών στον ιστότοπο μας. Τα cookies που προστίθενται από την υπηρεσία Google Analytics διέπονται από τις πολιτικές απορρήτου του Google Analytics. Αν επιθυμείτε μπορείτε να απενεργοποιήσετε τα cookies από το Google Analytics.

Παρακαλούμε, σημειώστε ότι μπορείτε να ενεργοποιήσετε ή απενεργοποιήσετε τα cookies σύμφωνα με τις οδηγίες του προγράμματος πλοήγησης σας (browser).