Στοιχεία σοκ για τις σπουδές και τις προοπτικές απασχόλησης των πτυχιούχων στην Ελλάδα - ...να δεις τι σου ’χω για μετά!
Του Χρήστου Κάτσικα
Η ανακοίνωση των βάσεων εισαγωγής και των περίπου 70.000 εισακτέων στην τριτοβάθμια εκπαίδευση κρατά «κρυφά» ορισμένα δεδομένα,
τα οποία μένουν συνήθως στο περιθώριο των δημόσιων συζητήσεων, αν και απασχολούν -από την επομένη κιόλας της εισόδου στα Πανεπιστήμια- δεκάδες χιλιάδες οικογένειες. Μιλάμε για το λεγόμενο «σύστημα επαγγελματικού αποπροσανατολισμού», το έλλειμμα στη φοιτητική μέριμνα που απογειώνει το ιδιωτικό κόστος του πτυχίου, την αυξανόμενη εγκατάλειψη των σπουδών και τη δυσαρμονία ανάμεσα στην παραγωγή πτυχιούχων και στην αγορά εργασίας (για την οποία, βεβαίως, αναντιστοιχία την κύρια και βασική ευθύνη χρεώνεται η πολιτική που έχει διαλύσει κάθε παραγωγικό ιστό της χώρας).
Θα «πέσουν» ή «θα ανέβουν» οι βάσεις; Σ’ αυτό το ερώτημα επικεντρώνεται κάθε χρόνο η αγωνία χιλιάδων υποψηφίων και των οικογενειών τους, στον άξονα αυτού του ερωτήματος περιστρέφονται μια ολόκληρη περίοδο όλες οι δημόσιες και ιδιωτικές συζητήσεις για την εκπαίδευση. Η κίνηση των βάσεων ντύνεται με μια θαυματουργική δύναμη, άλλοτε θεία και άλλοτε διαβολική, και αναδεικνύεται άλλοτε ως φορέας σωτηρίας και άλλοτε ως φορέας ολοκληρωτικής καταστροφής. Κι όμως… Η κίνηση των βάσεων, η αναρρίχηση ή το βύθισμά τους, δεν φαίνεται να μπορεί να επηρεάσει ορισμένα «δεδομένα» της εισόδου, της φοίτησης και της αποφοίτησης εκατοντάδων χιλιάδων φοιτητών στα ελληνικά ΑΕΙ–ΤΕΙ.
*Μόνο 1 στους 8 πετυχαίνει στη σχολή που θέλει
Στη συντριπτική τους πλειονότητα οι υποψήφιοι εισάγονται σε τμήματα και σχολές που -κάτω από άλλες συνθήκες- δεν θα επέλεγαν ποτέ, καθώς η δυνατότητα επιλογής σχολής είναι «πολυτέλεια» διαθέσιμη σ’ ένα μικρό τμήμα των υποψηφίων. Ετσι, τα τελευταία χρόνια μόνο ο ένας στους οκτώ ή εννιά που «καίγονταν» να σπουδάσουν, για παράδειγμα, στα Τμήματα Ψυχολογίας ή Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών ή Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής ή Ναυτικών Δοκίμων ή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών ή Νομικής ή στο Τμήμα Κινηματογράφου κ.λπ. πετυχαίνει την εισαγωγή του σ’ αυτά.
*3 στους 10 «πληρώνουν ακριβά» την εισαγωγή τους!
Το ακριβοπληρωμένο στον βωμό της παραπαιδείας «εισιτήριο» εισαγωγής στα ΑΕΙ και ΤΕΙ και η επιβάρυνση του οικογενειακού προϋπολογισμού δεν τελειώνουν με την είσοδο των υποψηφίων στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Και αν οι τρεις στους τέσσερις υποψηφίους έχουν ξοδέψει στην πορεία για τη διεκδίκηση μιας θέσης στον, «χλομό» πλέον, ήλιο των ΑΕΙ από 5.000 έως και 20.000 ευρώ, τα έξοδα συνεχίζονται καθώς για τρεις στους δέκα νέους η είσοδος στα ΑΕΙ-ΤΕΙ, εκτός τόπου μόνιμης κατοικίας, συνοδεύεται από σημαντικές οικογενειακές δαπάνες.
Αυτό συνεπάγεται μείωση του οικογενειακού εισοδήματος που «ρίχνει» το νοικοκυριό κάτω από το όριο της φτώχειας, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις είναι αδύνατη η συντήρηση του φοιτητή. Και, βεβαίως, το γεγονός αυτό γεμίζει τις δεξαμενές των αποκαλούμενων λεγόμενων -κατά το υπουργείο Παιδείας- «αιώνιων» φοιτητών, οι οποίοι με τις τελευταίες ρυθμίσεις εξοστρακίζονται.
*2 στους 3 φοιτητές των ΤΕΙ εγκαταλείπουν τις σπουδές τους, 40% των εισακτέων των ΑΕΙ καθυστερούν πολύ να πάρουν πτυχίο
Πάνω από το 40% των φοιτητών καθυστερούν σημαντικά τις σπουδές στις σχολές τους, για την είσοδο στις οποίες λίγο πριν ξόδεψαν πολλά σε κόπους και έξοδα. Το «φαινόμενο» αποκτά δραματικές διαστάσεις, εάν εξετάσει κανείς, στον χρονικό ορίζοντα των τελευταίων χρόνων, τη σχέση του αριθμού εισακτέων με τον αριθμό αποφοιτησάντων. Ετσι, από τους περίπου 100.000 εισακτέους την περίοδο 2005-2006 και 2007-2008 αποφοίτησαν έπειτα από τέσσερα χρόνια (2008-2009 και 2010-2011) λιγότεροι από 33.000.
*7 στους 10 πτυχιούχους δεν απασχολούνται στο αντικείμενο των σπουδών τους
Οπως είναι γνωστό, χιλιάδες πτυχιούχοι συνωστίζονται για χρόνια στις λίστες ανεργίας του ΟΑΕΔ. Για του λόγου το αληθές, μπορεί κάποιος να ρίξει μια ματιά στις στρατιές των αδιόριστων εκπαιδευτικών που κατέθεσαν φέτος αίτηση για τη διεκδίκηση μιας θέσης στη σχολική εκπαίδευση, για λίγους μήνες.
Στους πίνακες των αναπληρωτών εντάχθηκαν 78.576 εκπαιδευτικοί, εκ των οποίων οι φιλόλογοι είναι 18.681, οι δάσκαλοι 10.391, οι νηπιαγωγοί 9.945, οι γυμναστές 4.503 και οι μαθηματικοί 4.426. Κι αν η ανεργία είναι η θεατή και κύρια όψη του προβλήματος, η ετεροαπασχόληση, δηλαδή το να απασχολείται κάποιος σε εργασίες που είτε δεν έχουν καμιά συνάφεια με τις σπουδές του είτε έχουν πολύ μικρή, κυριαρχεί στις τάξεις των πτυχιούχων, καθώς υπολογίζεται ότι αφορά πλέον περίπου επτά στους δέκα.
*1 στους 4 φοιτητές δηλώνει ότι σκέπτεται να μεταναστεύσει
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, την περίοδο 2009-2014, το σύνολο του εργατικού δυναμικού έχασε σχεδόν 250.000 άτομα, τα οποία ως θύματα των μνημονιακών πολιτικών εγκατέλειψαν την Ελλάδα και αναζήτησαν την τύχη τους κάπου αλλού στο εξωτερικό. Ανάμεσά τους δεκάδες χιλιάδες πτυχιούχοι από τις πιο «βαριές» σχολές του ελληνικού Πανεπιστημίου (μηχανικοί, γιατροί κ.λπ.). Σε πρόσφατη έρευνα σε 850 φοιτητές των ελληνικών Πανεπιστημίων αποδεικνύεται ότι ένας στους τέσσερις φοιτητές σκέπτεται να μεταναστεύσει όταν πάρει το πτυχίο του για εξεύρεση εργασίας σε άλλη χώρα.
