Υπόμνημα Δημάρχου Βοΐου Ζευκλή Χρήστου στον Υπουργό Περιβάλλοντος & Ενέργειας κ. Χατζηδάκη για το θέμα των αιολικών στο Μπούρινου
Στο νοτιοανατολικό τμήμα των διοικητικών ορίων του Δήμου Βοΐου εντοπίζεται ο ορεινός όγκος του Βούρινου. Αποτελείται από δύο –περίπου-
παράλληλες κορυφογραμμές, τη νότια με τις κορυφογραμμές Νεράιδα ή (Τσάμια) (1.621m), Ντριστινίκος (1.866m), και Παλιομανάστηρο (1.606m) και τη βορειοδυτική, αποτελούμενη από τις –χαμηλότερες- κορυφογραμμές, Τσουτσουλιάνος (1.350m) και Ασπροβούνι (1.550m).
Μεταξύ των παράλληλων αυτών κορυφογραμμών δημιουργούνται από τη μια μεριά το ρέμα «Φοράδας» και η «Κοιλάδα» του «Μεσιανού νερού» και από την άλλη μεριά το ρέμα «Τσάμια».
Η περιοχή αυτή προστατεύεται και εντάχθηκε στο δίκτυο ΦΥΣΗ 2000 (NATURA 2000), χαρακτηρισμένη ως εξής:
- SAC – SpecialAreaConservation (Ειδική Ζώνη Διατήρησης - ΕΖΔ) GR 1330001 «Όρος Βούρινος (Μεσσιανό Νερό)»
- SPA – SpecialProtectionArea (Ζώνη Ειδικής Προστασίας - ΖΕΠ) της ορνιθοπανίδας GR 1330002 «Όρη Βόρειου Βούρινου και Μέλλια»
Γεωλογική και φυσική σημασία της περιοχής
Ανάμεσα στις κορυφές του ορεινού όγκου του Βούρινου, σχηματίζεται μια μεγάλη κοιλάδα, αυτή του Μεσσιανού Νερού, που συγκεντρώνει το διεθνές ενδιαφέρον βοτανολόγων, ζωολόγων, εντομολόγων και άλλων ειδικών επιστημόνων, καθώς το οικοσύστημα εξασφαλίζει ιδανικές συνθήκες βλάστησης για πολυάριθμα είδη φυτών και ειδών ορνιθοπανίδας. Μάλιστα πολλά από τα είδη φυτών είναι ενδημικά στην Ελλάδα αλλά ακόμη και τοπικά ενδημικά, μοναδικά δηλαδή σε όλον τον κόσμο. Ως εκ τούτων, η περιοχή αποτελεί αντικείμενο μεγάλου αριθμού επιστημονικών ερευνών.
Η περιοχή του όρους Βούρινου εντάσσεται στην μεγάλη περιοχή που αποτελεί το «Γεωπάρκο Τηθύος» που βρίσκεται στην περιοχή της Κοζάνης, των Γρεβενών και του Βοΐου. Το Γεωπάρκο αυτό βρίσκεται στην τελική ευθεία των αξιολογήσεων, ως υποψήφια για ένταξη στο Παγκόσμιο Δίκτυο Γεωπάρκων της UNESCO.
Υπάρχουν πολλές υπο-περιοχές διεθνούς γεωλογικής σημασίας, όπως εκείνη του όρους Βούρινου, όπου υπάρχουν ορατά ίχνη από τη σύγκρουση της Αφρικανικής με την Ευρασιατική τεκτονική πλάκα, τη Δεσκάτη Γρεβενών και την περιοχή της Μηλιάς, όπου εντοπίστηκαν απολιθωμένα μαμούθ ηλικίας 3,5 εκατομμυρίων ετών, τις συλλογές του παλαιοντολογικού μουσείου της Σιάτιστας όπου φιλοξενούνται απολιθωμένα κοχύλια ηλικίας 30 εκατ. ετών, καθώς και περιοχές με πετρώματα που χρονολογούνται από την εποχή της Παγγαίας, 350 - 400 εκατ. ετών.
Κοινή συνισταμένη των επιστημόνων είναι πως το οφιολιθικό σύμπλεγμα του Βούρινου διαθέτει μια μοναδική γεωλογική ταυτότητα και σημασία με σπουδαίο ακαδημαϊκό ενδιαφέρον αλλά και σημαντικές δυνατότητες τουριστικής ανάπτυξης. Και αυτό γιατί περπατώντας κανείς στην περιοχή μπορεί να βρεθεί μπροστά σε ένα εντυπωσιακό φαινόμενο και να πατήσει επάνω στην ένωση της Ευρασιατικής και της Αφρικανικής τεκτονικής πλάκας. Ένα φαινόμενο που ευθύνεται για τη δημιουργία του Βούρινου και της κοιλάδας του. Το φαινόμενο αυτό γίνεται αντιληπτό ακόμη και δια γυμνού οφθαλμού από το Χρώμιο έως και την κοιλάδα του Μεσιανού Νερού και την κορυφή του Βούρινου, καθώς η χλωρίδα, που αναπτύσσεται στις δύο πλάκες, είναι διαφορετική. Για τον ίδιο λόγο, η βιοποικιλότητα της περιοχής είναι ιδιαίτερη, πλούσια και εξαιρετικής περιβαλλοντικής και επιστημονικής σημασίας.
Ο Βούρινος ως άξονας ανάπτυξης
Η περιοχή του όρους Βούρινος αποτελεί τόπο επίσκεψης ορειβατών και περιηγητών από όλο τον κόσμο, ενώ ο τοπικός ορειβατικός σύλλογος έχει δημιουργήσει, σε συνεργασία με τις τοπικές αρχές, καταφύγιο – πρότυπο. Επιπλέον, υπάρχουν περίπτερα πληροφόρησης και τουριστικής προβολής στην ίδια περιοχή, ενημερωτικές πινακίδες, μονοπάτια και παρατηρητήρια.
Στο όρος Βούρινος λειτουργεί το Ορειβατικό Καταφύγιο του Βούρινου, με δυνατότητα φιλοξενίας πλέον έως 40 επισκεπτών, που βρίσκεται σε έκταση περίπου 11.000 στρεμμάτων ιδιωτικού δάσους του Δήμου Βοΐου, όπως αναγνωρίσθηκε με την υπ’ αριθμό 134.189/1.250/10-030-1957, απόφαση του Υπουργείου Γεωργίας. Αποτελεί δε τμήμα του «Καταφύγιο άγριας Ζωής «Τσερβένα- Μπούρινος» (Σιάτιστας- Παλαιοκάστρου)» (ΦΕΚ 698/Β/1982).
Με βάση την οικοτουριστική μελέτη που εκπονήθηκε το 2008, ο Βούρινος είναι ο πρώτος και ο βασικότερος από τους έξι πόλους ανάπτυξης της περιοχής.
Τις τελευταίες δεκαετίες, στα πλαίσια της προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος και της ήπιας οικοτουριστικής ανάπτυξης, στην περιοχή έχουν υλοποιηθεί πλήθος μελετών και έργων, χρηματοδοτούμενων από τοπικούς, εθνικούς και ευρωπαϊκούς πόρους, γεγονός που αναδεικνύει περαιτέρω την μεγάλη περιβαλλοντική αξία της περιοχής.
| ΔΡΑΣΗ | ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ | Π-Υ |
| Ίδρυση κέντρου τουριστικής πληροφόρησης στο Μπούρινο | LEADER. 2007-2013 | 30.260,00€ |
| Προστασία – Διαχείριση και Ανάδειξη όρους Βούρινος | ΕΠΠΕΡ ΠΕΠ ΔΜ 2000-2006 | 99.728,16€ |
| Προστασία και Ανάδειξη του όρους Βούρινος (Β΄ ΦΑΣΗ)» | ΕΓΤΠΕ ΠΕΠ ΔΜ 2000-2006 | 702.280,03€ |
| Βελτίωση κτιριακών εγκαταστάσεων, περιβάλλοντος χώρου και προμήθεια εξοπλισμού στο ορειβατικό καταφύγιο Μπούρινος | LEADER+ 2000-2006 | 55.141,04€ |
| Γνωρίζω τη φύση μέσα από την Κοιλάδα του Μεσσιανού νερού. Μπούρινος: ευαισθησία στο περιβάλλον | LEADER 2007-2013 | 64.014,81€ |
| ΣΥΝΟΛΟ | 951.424,04 € |
Αξιολόγηση του Βούρινου ως χώρο για την κατασκευή αιολικών πάρκων
Στoν Χάρτη 1 που ακολουθεί αποτυπώνονται το πλήθος αιολικών σταθμών και ανεμογεννητριών που έχουν κατασκευαστεί, κατασκευάζονται και εξετάζεται η κατασκευή τους στην περιοχή του Δήμου Βοΐου και ιδιαίτερα στην Δ.Ε. Ασκίου και Δ.Ε. Σιάτιστας. Εύκολα γίνεται αντιληπτή η μεγάλη επιβάρυνση της περιοχής.
Περαιτέρω, εντός της προστατευόμενης περιοχής ΕΖΔ (Χάρτης 2) υπάρχει και τύπος οικοτόπου προτεραιότητας της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ και συγκεκριμένα του οικοτόπου προτεραιότητας με κωδικό 9530* «Υπομεσογειακά δάση μαύρης πεύκης», όπου ρητά απαγορεύεται η χωροθέτηση αιολικών εγκαταστάσεων (Απόφαση ΥΠΕΧΩΔΕ 49828/12-11-2008 (ΦΕΚ 2464/Β’/3-12-2008), άρθρο 6, παρ. ε).
Στην άμεση περιοχή γειτνίασης της περιοχής προστασίας ΕΖΔ (Εικόνα 2), παλαιότερα κατατέθηκε αίτηση για την έκδοση άδειας εγκατάστασης αιολικού σταθμού, η οποία ωστόσο απορρίφθηκε από τις αρμόδιες αρχές. Τώρα, ένα νέο ενδιαφερόμενο σχήμα εμφανίστηκε με την κατάθεση νέας αίτησης, η οποία αφορά ακριβώς την ίδια περιοχή και μεγαλύτερο σε έκταση αιολικό σταθμό, ενώ οι θέσεις των ανεμογεννητριών, τόσο της παλαιάς απορριφθείσας αίτησης, όσο και της νέας υπό αξιολόγηση, σχεδόν ταυτίζονται. Το νέο σχήμα, μάλιστα, αιτείται την χωροθέτηση αιολικού σταθμού σε περιοχή που όχι μόνο γειτνιάζει άμεσα με τον τύπο οικοτόπου προτεραιότητας 9630*, αλλά φαίνεται και να εισέρχεται σε αυτόν, κάτι που όπως αναφέρθηκε παραπάνω, ρητώς απαγορεύεται.
Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε την σημασία του όρους Βούρινος και για το λαό της Σιάτιστας. Από την πηγή του Μεσσιανού η Σιάτιστα υδροδοτήθηκε από τα μέσα της δεκαετίας του πενήντα έως και πρόσφατα. Η περιοχή του Βουρίνου αποτέλεσε σε δύσκολες ιστορικές στιγμές το καταφύγιο των Σιατιστινών. Ο λαός της Σιάτιστας έχει κατανοήσει την σημασία που έχει το μνημείο αυτό της φυσικής ιστορίας και κάθε φορά που έχει απειληθεί, όπως στο παρελθόν από δασικές πυρκαγιές, σύσσωμος κινήθηκε να το προστατέψει.
Έτσι στα πλαίσια της περιβαλλοντικής αξιολόγησης θα πρέπει να εξεταστεί με πολύ προσοχή οποιαδήποτε προσπάθεια που θα προκαλέσει ανεπανόρθωτες ζημιές στο φυσικό περιβάλλον του Βούρινου. Θα είναι ένα έργο που θα είναι ενάντια όλη η τοπική κοινωνία.
Ας υπενθυμίσουμε πως η παλαιότερη αίτηση για αιολικό σταθμό, στον πυρήνα της περιοχής του Βούρινου, απορρίφθηκε από τις αρμόδιες αρχές, ως αποτέλεσμα της πολυετούς δυναμικής αντίδρασης και κινητοποίησης των τοπικών αρχών, του τοπικού πληθυσμού και των συλλόγων της περιοχής.
Ο Δήμος Βοΐου έχει χρέος να διαφυλάξει το συμβολικό φυσικό μνημείο της Σιάτιστας. Για αυτό το σκοπό, θα εξαντλήσει κάθε νόμιμο μέσο και σε αντίθεση με άλλες περιπτώσεις που διευκόλυνε την υλοποίηση αντίστοιχων επενδύσεων, σε αυτή την περίπτωση θα αξιοποιήσει όποιο θεμιτό μέσο προς την αντίθετη κατεύθυνση.
|
Χάρτης 1: Χάρτης αιολικών εγκαταστάσεων στην περιοχή της Δ.Ε. Ασκίου και Δ.Ε. Σιάτιστας ΥΠΟΜΝΗΜΑ
|
|
Χάρτης 2: Χάρτης περιοχής Ειδικής Ζώνης Διατήρησης (ΕΖΔ) ΥΠΟΜΝΗΜΑ
|
Φωτογραφική αποτύπωση του Βουρίνου και των εγκαταστάσεων
Εικόνα 1. Το καταφύγιο και το κέντρο τουριστικής πληροφόρησης Βούρινου
Εικόνα 2: Το βοτανολογικό μουσείο στο Ιστορικό Τραμπάντζειο Γυμνάσιο, όπου εκθέτονται πάνω από 430 είδη φυτών που απαντώνται στο όρος Βούρινο. Αποτελεί πόλο έλξης και εκπαίδευσης της Σιάτιστας αλλά και της ευρύτερης περιοχής.
Εικόνα 3: Το εσωτερικό του καταφυγίου του Ορειβατικού Συλλόγου στον Βούρινο, με παραδοσιακή διακόσμηση
Εικόνα 4: Θέα του όρους Βούρινου
Εικόνα 5 Θέα του όρους Βούρινου από την βεράντα του καταφυγίου
Εικόνα 6: Πεζοπορία ορειβατών στην περιοχή του Βούρινου
Εικόνα 7: Το καταφύγιο τον χειμώνα
