Αναγκαίες απαντήσεις: σε «ανωφελή ερωτήματα», στο «ανέκδοτο βιβλίο» και στα «ολίγα για τονμητροπολίτη Καισαρείας, Σερβίων και Κοζάνης Ιωακείμ» (2ο)
Γράφει, (επιμέλεια υλικού), Νίκος Δινόπουλος - συνταξιούχος εργάτης.
Συγκοινωνούντα δοχεία οι απόψεις των κ. Χ. Καρανάσιουκαι Β. Π. Καραγιάννη για τον μητροπολίτη με διαφορές στην … ποσότητα του «κοινωνικού και θρησκευτικού έργου»:
«Ηρωικές μορφές βέβαια κατά την Κατοχή υπήρξαν στην Κοζάνη, όπως ο μαρτυρικός αρχιμ. Ιωακείμ Λιούλιας και ο αρχιμ. Αυγουστίνος Καντιώτης, που οργάνωνε συσσίτια. Αν πρέπει να τιμηθεί η μνήμη κάποιων ανδρών, είναι αυτή των δύο ανωτέρω (και άλλων), παρά του Ιωακείμ».Και αλλού στο κείμενο:«O Ιωακείμ παρουσίασε σημαντικό κοινωνικό και εκκλησιαστικό έργο …[…]», (Χ. Κ).
«Ο μητροπολίτης στερήθηκε του θρόνου του από την Σύνοδο της Εκκλησίας το 1945 με την κατηγορία εγκατάλειψης του ποιμνίου του σε καιρό πολέμου και σε συνθήκες κατοχής. Αντ’ αυτού ο τότε φλογερός αρχιμανδρίτης Αυγουστίνος Καντιώτης έσωσε την πόλη από την πείνα με τα συσσίτια που σύστησε, ο δε άλλος Ιωακείμ - Λιούλιας, εμαρτύρησεν».
Και αλλού στο κείμενο, ο μητροπολίτης «είχε κάποιο κοινωνικό και θρησκευτικό έργο […]. Δεν ήταν ο ήρωας της πόλης για να σηματοδοτεί με την ανάγλυπτη υπερμεγέθη παρουσία του την ιστορία της στο άλλοτε και στο τώρα της»,(Β. Π. Κ).
Είναι τα γεγονότα όπως τα παρουσιάζουν οι κ. Χ. Καρανάσιος και Β. Π. Καραγιάννης; Όχι.
«Τα γεγονότα είναι πεισματάρικα» (Λένιν) και τους διαψεύδουν.Αποκαλύπτουν την εμπάθεια και τη στόχευσή τους να απαξιώσουν ντε και καλά τον μητροπολίτη. Γι’ αυτούς «αν η πραγματικότητα δεν συμφωνεί μαζί τους θα την κάνουν να υποφέρει». Στα πρακτικά του Β' Συνεδρίου Τοπικής Ιστορίας, Κοζάνη 27-30 Σεπτεμβρίου 2012, «ΚΟΖΑΝΗ, 600 ΧΡΟΝΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ…», μεταξύ άλλων ευεργετών της Κοζάνης στη «μέριμνα για τα φτωχά στρώματα και την τρίτη ηλικία»καταγράφεται και ο «μητρ. Ιωακείμ Αποστολίδης»[1]. Στο ίδιο βιβλίο μεταξύ άλλων δωρητών στη βιβλιοθήκη της Κοζάνης είναι και «ὁ γνωστὸς ἀπὸ τὴ δράση του στὸ ΕΑM Ἰωακεὶμ Kοζάνης (1962)»[2]παρ’ ότι «στην Κοζάνη άφησε […]κάποια ασήμαντα βιβλία»κατά τον Β. Π. Κ.
Στη … μεγαλοψυχία (sic)του ο Β. Π. Καραγιάννης αναγνωρίζει(;) πως ο μητροπολίτης«είχε κάποιο κοινωνικό και θρησκευτικό έργο»,κορεμός…».
Παρένθεση: Άξιος, να τιμηθεί η μνήμη του «φλογερού»Αυγουστίνου Καντιώτη -(κατέθεσε και ως μάρτυρας στις ανακρίσεις για την καθαίρεση του Ιωακείμ)- για τους κ. Χ. Καρανάσιοκαι Β. Π. Καραγιάννη. Πολλά θα μπορούσαν να παρατεθούν για τον Αυγουστίνο Καντιώτη αλλάδεν απασχολεί τον παρόν κείμενο. Για όσους το επιθυμούν μπορούν να διαβάσουν σχετικά εδώ:Αυγουστίνος Καντιώτης:Ο Ιερός Εξεταστής του Έθνους, Μόνο εναντίον του Μίμη Σουλιώτη, Ο Άγιος μπουλντόζας, [ΙΟΣ Ελευθεροτυπία] και Ο μητροπολίτης που αφόρισε Αγγελόπουλο - Μαστρογιάνι Της Βένας Γεωργακοπούλου.
Ο αρχιμανδρίτης Ιωακείμ Λιούλιας
Οι κ. Χ. Καρανάσιοςκαι Β. Π. Καραγιάννηςδεν μπαίνουν στο κόπο να αναφέρουν τη συμμετοχή του αρχιμανδρίτη Ιωακείμ Λιούλια στο ΕΑΜ -τους διέφυγε;- και συμφωνούν να τιμηθεί η μνήμη του – και εγώ μαζί τους.Ας προστεθούν συνοπτικά και όσα δεν αναφέρουν οι κ. Χ. Καρανάσιος και Β. Π. Καραγιάννης,από τη διδακτορική διατριβή «Εθνομάρτυρες Ιερείς της Μητροπόλεως Σερβίων και Κοζάνης τουΜάξιμου (Εμμανουήλ) Γεωργόπουλου:Ο αρχιμανδρίτης Ιωακείμ Λιούλιας (γνωστός σαν Παπαλιούλιας)συμμετείχε στην πρώτη νομαρχιακή επιτροπή του ΕΑΜ[3].
«Όταν ο μητροπολίτης Ιωακείμ έφυγε για το βουνό, όρισε αντικαταστάτη του τον αρχιμανδρίτη Ιωακείμ Λιούλια και αρχιερατικό επίτροπο τον π. Γεώργιο Χατζή με τον οποίο και διατήρησε επικοινωνία μέχρι το τέλος του 1943 δίνοντάς του εντολές για τη διοίκηση της μητροπόλεως»[4].
Στις αρχές του 1943 Γερμανοί καταχτητές έχοντας συγκεντρώσει πληροφορίες για τη δράση του ΕΑΜ και των αντάρτικων ομάδων «στην υπό γερμανική κατεχόμενη Ελλάδα κυρίως στον Όλυμπο και [τις] περιοχές Φλώρινας - Κοζάνη» προχώρησαν στις συλλήψεις«δέκα οκτώ μέλών του ΕΑΜ, μεταξύ αυτών και ο αρχιμανδρίτης Ιωακείμ Λιούλιας και οδηγήθηκαν στο στρατόπεδο Παύλος Μελάς. Κάποιοι από τους συλληφθέντες αφέθηκαν ελεύθεροι[5] και κάποιοι εκτελέστηκαν όπως ο αρχιμανδρίτης Ιωακείμ Λιούλιας, σαν αντίποινα για τη δράση των αντιστασιακών ομάδων»[6].
Με τις συλλήψεις των αρχιμ. Ιωακείμ[7]και π. Γεώργιου[8]στις 6-5-1943«[…] η μητρόπολη έμεινε αποίμαντη. Οι κατοχικές αρχές εισέβαλαν στο επισκοπείο, κατέστρεψαν το αρχείο του και πούλησαν τα έγγραφα στους καταστηματάρχες για να τα χρησιμοποιήσουν σαν χαρτί περιτυλίγματος των προϊόντων τους. Κάποια από αυτά τα έγγραφα διασώθηκαν από τον αρχιμ. Κωνσταντίνο Πλατή[9],ο οποίος είχε σταλεί στην περιοχή από τον μητροπολίτη Θεσσαλονίκης Γεννάδιο για να βοηθήσει την κατάσταση, κατόπιν επιστολής από την Ιερά Σύνοδο[10], [Μάξιμος (Εμμανουήλ) Γεωργόπουλος Εθνομάρτυρες Ιερείς της Μητροπόλεως…»][11].
Στις απαξιωτικές λοιδορίεςπου «υπερπηδούν το έρκος των οδόντων τους»[12],των κ. Β.Π. Καραγιάννη και Χ. Καρανάσιου, η καλύτερη απάντηση είναι ο βίος και η δράση του μητροπολίτη Σερβίων και Κοζάνης Ιωακείμ.
Η δράση του μητροπολίτη Ιωακείμ στην κατοχή δεν είναι «ενοχλητική» μόνο για τους κυρίους της τοπικής διανόησης. Ήταν «ενοχλητική»και για τους δωσίλογους συνεργάτες των Γερμανών:
«Χαρακτηριστικό παράδειγμα ήταν ο Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης Γεννάδιος (Γεώργιος Αλεξιάδης) (1868-1951), ο οποίος πρότεινε όταν γινόταν κάποιο σαμποτάζ από τους αντάρτες κατά των Γερμανών, να εκτελούνται ορισμένοι κομμουνιστές που βρίσκονταν στις φυλακές, ως αντίποινα. Ακόμη, ο Γεννάδιος κατηγορούσε τον Ιωακείμ ότι είχε εγκαταλείψει το ποίμνιο του για να καταφύγει στο βουνό και ότι ως σωστός πνευματικός ηγέτης έπρεπε να παραμείνει στην Κοζάνη με το όποιο κόστος, ακόμη και αυτό της εκτέλεσής του. Η απάντηση του Ιωακείμ στα λόγια του Γενναδίου ήταν«γέροντα, είσαι έξω από τα πράγματα, εδώ υπηρετούμε τον λαό και την αντίσταση, υπηρετούμε το έθνος»[13],[Ιωάννα Γρηγοράκη «Η δράση των ΕΑΜιτών Μητροπολιτών Ιωακείµ Κοζάνης…»][14].
Η συνέχεια στο 3ο μερος
[1]Πβ. Νούτσος, «Κατανοώντας το φαινόμενο της Ευεργεσίας των Ηπειρωτών», ό.π. 9 Δ. Γ. Μυλωνάς, Οι Ευεργέτες της Κοζάνης, [ΙΠΑΔΜ], Κοζάνη 2008· πβ. Ευανθία Παπαϊωάννου, Οι Έλληνες ευεργέτες από την περιοχή της Κοζάνης, Πτυχιακή εργασία του Τμ. Βιβλιοθηκονομίας ΤΕΙ Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη 2001· Μιχ. Παπακωνσταντίνου, Μια βορειοελληνική πόλη στην Τουρκοκρατία. Ιστορία της Κοζάνης (1400-1912), εκδ. Εστία, Αθήνα 1992· Γ. Θ. Καράτζιας, Ιστορικά Κοζάνης, [Σύνδ. Γραμμάτων και Τεχνών], Θεσσαλονίκη 1973· Ν. Π. Δελιαλής, Διαθήκαι ευεργετών της πόλεως Κοζάνης, Θεσσαλονίκη 1970· Κ. Ε. Σιαμπανόπουλος, Γνωριμία με τον νομό Κοζάνης. Ιστορικός, τουριστικός, λαογραφικός οδηγός νομού Κοζάνης, [Νομαρχία Κοζάνης], Θεσσαλονίκη 1970· Π. Ν. Λιούφης, Ιστορία της Κοζάνης, Αθήνα 1924 (ανατύπωση 1994), ΔΗΜΗΤΡΗΣ Γ. ΜΥΛΩΝΑΣ, «ΚΟΖΑΝΗ, 600 ΧΡΟΝΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ»: 182
[2] Ἔκδοση τῆς διαθήκης του στὸ N. Π. Δελιαλής, Ἐπισκοπικὰ Kοζάνης, Kοζάνη 1972, σ. 25-28., ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ ΒΙΒΛΙOΘHKHΣ KOZΑNHΣ, «ΚΟΖΑΝΗ, 600 ΧΡΟΝΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ»: 281, και ΔΗΜΗΤΡΗΣ Γ. ΜΥΛΩΝΑΣ, «ΚΟΖΑΝΗ, 600 ΧΡΟΝΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ»: 184
[3] «Στο τέλος του 1942 συγκροτήθηκε η πρώτη νομαρχιακή επιτροπή του ΕΑΜ, από τους Μητροπολίτη Ιωακείμ Αποστολίδη, Γεωργιάδη, Πανταζόπουλο, αρχιμανδρίτη Ιωακείμ Λιούλια (γνωστού σαν Παπαλιούλιας) και Σουμελίδη και κάλεσε τον λαό της Κοζάνης να πάρει μέρος για τον αγώνα της ελευθερίας» «Εθνομάρτυρες Ιερείς της Μητροπόλεως Σερβίων και Κοζάνης», Μάξιμος (Εμμανουήλ) Γεωργόπουλος (διδακτορική διατριβή): 35-36 και 49-55, «Σελίδες από την ΕΑΜική Εθνική Αντίσταση 1941-1944: 40».
[4]«Εθνομάρτυρες Ιερείς της Μητροπόλεως Σερβίων και Κοζάνης», Μάξιμος (Εμμανουήλ) Γεωργόπουλος (διδακτορική διατριβή): 35-36 και 49-55, Π. Φίτζιος, «Μητροπολίτης Κοζάνης Ιωακείμ Αποστολίδης…»: 260.
[5]«Τον π. Γεώργιο τον άφησαν ελεύθερο, γιατί είχε προνοήσει να εξαφανίσει την αλληλογραφία που είχε με τον μητροπολίτη Ιωακείμ»,Μάξιμος (Εμμανουήλ) Γεωργόπουλος «Εθνομάρτυρες Ιερείς της Μητροπόλεως…».
[6]Βλ. σχετικά στο Σ. Δορδανάς., Το αίμα των αθώων (Αντίποινα των Γερμανικών αρχών κατοχής στηΜακεδονία 1941-1944), Αθήνα 2007: 171.
[7]Ι. Δημόπουλος, Τα παρά τον Αλιάκμονα εκκλησιαστικά: 94.
[8]Τους οδήγησαν σε στρατόπεδο συγκέντρωσης. Τον π. Γεώργιο τον άφησαν ελεύθερο, γιατί είχεπρονοήσει να εξαφανίσει την αλληλογραφία που είχε με τον μητροπολίτη Ιωακείμ ενώ τον π. Ιωακείμτον εκτέλεσαν.
[9]Π. Φίτζιος, Μητροπολίτης Κοζάνης Ιωακείμ Αποστολίδης: 260.
[10]Ι. Δημόπουλος, Τα παρά τον Αλιάκμονα εκκλησιαστικά: 90.
[11]Εθνομάρτυρες Ιερείς της Μητροπόλεως Σερβίων και Κοζάνης, Μάξιμος (Εμμανουήλ) Γεωργόπουλος (διδακτορική διατριβή): 35
[12]Η έκφραση «ἕρκος ὀδόντων» είναι ομηρική και σημαίνει το τείχος ή το «δαχτυλίδι» που σχηματίζουν τα δόντια, το φράγμα που σχηματίζεται από τις δύο σειρές των δοντιών. Τη χρησιμοποιεί ο Θ. Καλιανιώτης όταν αναφέρεται στον μητροπολίτη Ιωακείμ.
[13] «Εθνομάρτυρες Ιερείς της Μητροπόλεως Σερβίων και Κοζάνης», Μάξιμος (Εμμανουήλ) Γεωργόπουλος (διδακτορική διατριβή): 49-55, Αλ. Σακαλής, Μνήμες, Ινστιτούτο Βιβλίου και Ανάγνωσης Κοζάνης, Κοζάνη 1998, σσ. 61-62.
[14][Ιωάννα Γρηγοράκη, «Η δράση των ΕΑΜιτών Μητροπολιτών Ιωακείµ Κοζάνης, Ιωακείμ Χίου και Αντωνίου Ηλείας στην Εθνική Αντίσταση (1941-1944)»: 76]
www.kozani.tv
