kozani.tv | Ταξίδι στο χρόνο με το Τραίνο της Καλαμπάκας (8ο Μέρος) | Η εξόντωση του λήσταρχου Φώτη Γιαγκούλα

Συνέχεια από το προηγούμενο (7ο Μέρος)

{Ενώ, όπως είπαμε για τις προηγούμενες ιστορίες που αφορούσαν τη ζωή του Φώτη Γιαγκούλα

το φανταστικό μπερδεύονταν με το πραγματικό για αυτό και πολλές ιστορίες που περιέγραφαν οι εφημερίδες ήταν κατασκευασμένες. Σε ότι αφορά όμως την εξόντωσή του πρόκειται για πραγματικά γεγονότα που διασταυρώνονται από όλα τα ρεπορτάζ των εφημερίδων της εποχής αλλά και αφηγήσεις αυτοπτών μαρτύρων. σ.σ}.

1. Από αριστερά προς τα δεξιά οι κεφαλές των Πάντου Μπαμπάνη, Τσιαμήτα και Φώτη Γιαγκούλα σε κοινή θέα στην πόλη της Κατερίνης

Η εξόντωση του καπετάν Φώτη Γιαγκούλα

Το τηλεγράφημα του αντισυνταγματάρχη Καλοχριστιανάκη, διοικητή χωροφυλακής Θεσσαλονίκης προς το αρχηγείο της αστυνομίας, στις 10.30 το πρωί της 21ης Σεπτεμβρίου του 1925, από την Κατερίνη ανέφερε: «Ο μοίραρχος Πετράκης επικεφαλής αποσπάσματος συνεπλάκη χθες από τις 10.00 έως τις 17.00 στη θέση Κλεφτόβρυση κορυφής Ολύμπου με τη συμμορία Γιαγκούλα- Μπαμπάνη. Η συμμορία εκτός των προαναφερθέντων αποτελείτο και από τον Λεωνίδα Μπαμπάνη και τον ληστή Τσιαμήτα. Αποτέλεσμα πολύωρου συμπλοκής υπήρξε ο φόνος των ληστών Φώτη Γιαγκούλα, Πάντου Μπαμπάνη και Τσιαμήτα. Ο Λεωνίδας Μπαμπάνης κατόρθωσε να διαφύγει. Οι κεφαλές των ληστών μεταφέρθηκαν στην Κατερίνη. Σκοτώθηκε ένας εκ των ομήρων, υιός του Ράπτη Διονύσιου, και ο δεύτερος τραυματίστηκε. Σκοτώθηκε και ένας Χωροφύλακας, ο Κωνσταντίνος Σαλιώρας και τραυματίστηκε ένας ιδιώτης, καταδότης, ο Αγριόκιτσος Θόδωρος από την Κουντουριώτισσα.» [1]

Τα γεγονότα λεπτομερώς

Η συμμορία του Γιαγκούλα που τότε αποτελούνταν από τον Κώστα Τσαμήτα και τα ξαδέρφια Λεωνίδα και Πάντο Μπαμπάνη, στις 8 Σεπτεμβρίου 1925 συνέλαβαν ομήρους τον γιο του Μηλτιάδη Ράπτη, Νικόλα 22 χρονών και τον ξάδερφό του Δημήτρη, 12 χρονών, γιο του Διονύσιου Ράπτη. Οι Ραπτέοι που ήταν κτηνοτρόφοι μεγαλοτσελιγκάδες από τη Ροδιά (Μουσαλάρ) Τυρνάβου. Το Καλοκαίρι ανέβαζαν τα κοπάδια ψηλά στον Όλυμπο στην τοποθεσία Γκουνταμάνι που είχε υψόμετρο 1420 μέτρα όπου έκαναν και παραθερισμό.

2. Ο όμηρος Νικόλας Ράπτης με τον πατέρα του Μιλτιάδη κατά την απελευθέρωσή του

Εκεί στο Γκουνταμάνι συνέλαβε τα δυο παιδιά η συμμορία του Γιαγκούλα και ζητούσε 3 εκατομμύρια δραχμές λύτρα (χαράτσι) από τους γονείς τους αλλιώς θα τους έστελναν τα κεφάλια τους κομμένα στον τορβά. Οι ληστές κράτησαν 3 μέρες τους ομήρους έξω από το Χωριό και την τέταρτη μέρα, με διαταγή του Γιαγκούλα, αναχώρησαν για τον Όλυμπο. Βάδιζαν μόνο νύχτα και λίγες ώρες επειδή ο μικρότερος όμηρος, Δημήτρης δεν μπορούσε να τους ακολουθήσει. Περνώντας από τη θέση “Μπίχτε” έφθασαν στην Κλεφτόβρυση, δυο ώρες από τη Βροντού Κατερίνης και εγκαταστάθηκαν σε μια σπηλιά. [2]

Η χωροφυλακή είχε πληροφορίες για τις κινήσεις της συμμορίας από έναν καταδότη ονόματι Γρηγόρη ή Γουλάκη Γκόρτσο ο οποίος ήταν βοσκός του τσέλιγκα Καλαϊτζή που ήταν έμπιστος του Πάντου Μπαμπάνη. Ο Γιαγκούλας δεν του είχε εμπιστοσύνη και μάλωσε μάλιστα με τον Μπαμπάνη γι αυτό το θέμα. Τελικά πείστηκε και του έδωσε δυο επιστολές για τους πατεράδες των ομήρων όπου τους ζητούσε να του παραδώσουν τα λύτρα. Κατά μία εκδοχή, ο Γκόρτσος έπεσε πάνω στον μοίραρχο Πετράκη ο οποίος τον ανάκρινε αλλά ο βοσκός δεν ήθελε να προδώσει τον Καπετάνιο και την υπόλοιπη συμμορία. Όμως κατά την έρευνα βρέθηκαν οι επιστολές και ο Γκόρτσος “πείστηκε” να τα μαρτυρήσει όλα υποδεικνύοντας και τη θέση της συμμορίας, στην Κλεφτόβρυση.

3. Οι καταδότες του Γιαγκούλα (Καλαϊτζής & Γκόρτσος)

Μετά από αυτές της πληροφορίες η Χωροφυλακή κινητοποίησε αποσπάσματα από Κοζάνη, Βέροια, Γρεβενά και Κατερίνη αλλά και από τη Λάρισα, την Ελασσόνα και την Καλαμπάκα. Συμμετείχαν αποσπάσματα και από την ανωτέρα διοίκηση χωροφυλακής Θεσσαλονίκης με επικεφαλής τον Αντισυνταγματάρχη Καλοχριστιανάκη. Οι Δυνάμεις της Λάρισας με δύναμη 38 Χωροφυλάκων έκλεισαν όλα τα περάσματα προς τα Σέρβια όπου φοβούνταν ότι θα προσπαθούσε να ξεφύγει ο Γιαγκούλας. Η στρατηγική της χωροφυλακής ήταν να αναγκάσουν τη συμμορία, όταν στριμωχθεί, να μην μπορέσει να πάει προς τα Σέρβια αλλά να βγει στο δρόμο Γοδαμάν- Νεζερό -Κατερίνη όπου θα τους περίμεναν οι δυνάμεις της ανωτέρας διοίκησης, ίσως και για να δρέψει τις δόξες και το άστρο ο Καλοχριστιανάκης…

Πράγματι ο Γιαγκούλας προσπάθησε να βγει προς τα Σέρβια αλλά επειδή αντιλήφθηκε τους “σταυρωτήδες” (χωροφύλακες) άλλαξε πορεία και στράφηκε προς την Κατερίνη. Εκεί όμως συνάντησε τα αποσπάσματα που είχαν επικεφαλής τον μοίραρχο Πετράκη ο οποίος ήταν ο “Ιαβέρης” του Γιαγκούλα και είχε βάλει σκοπό της ζωής του να τον εξοντώσει.

4. ο Μοίραρχος Μανώλης Πετράκης

Ο μοίραρχος Μανώλης Πετράκης, διοικητής της υποδιοικήσεως Κατερίνης, στην επίσημη έκθεση που υπέβαλε αναφέρει: «Ο Γρηγόρης Γκόρτσος κτηνοτρόφος από την Βροντού Κατερίνης παρουσιάστηκε αυτοβούλως, την 19η Σεπτεμβρίου η ώρα 10 το πρωί, στο γραφείο μου και μου παρέδωσε δυο επιστολές. Οι επιστολές, όπως διαπίστωσα, ήταν όντως του Γιαγκούλα και απευθύνονται στους γονείς των δυο ομήρων. Ζητούσαν να τους στείλει τα λύτρα μόνο με τον Χαριλάκη Ράπτη και κανέναν άλλο αλλιώς θα παραλάβουν κομμένα τα κεφάλια των παιδιών τους.»[3]

Αφού ο καταδότης Γκόρτσος έδωσε λεπτομερώς τις θέσεις που βρίσκονταν η συμμορία, σήμανε συναγερμός στη χωροφυλακή και όλη τη νύχτα ανέπτυξαν αυτές τις δυνάμεις που προαναφέραμε. Το απόσπασμα του μοίραρχου Πετράκη αφού βάδιζε όλη νύχτα «άνευ υποδημάτων», περικύκλωσε τους ληστές στη θέση «Κόκαλα» κρατώντας μια απόσταση 500 έως 600 μέτρων. Τα ξημερώματα ο Πετράκης είδε με το τηλεσκόπιο τον ληστή Τσαμήτα που πήγαινε να πάρει νερό από την Κλεφτόβρυση. Δεν τον πυροβόλησε, για να ανακαλύψει τις θέσεις των ληστών και ο Τσαμήτας επέστρεψε στο λημέρι. Μόλις επέστρεψε ο Τσαμήτας οι ληστές άναψαν φωτιά οπότε έγιναν αντιληπτοί από το απόσπασμα το οποίο πυροβόλησε μερικές φορές ανεπιτυχώς. Οι ληστές οχυρώθηκαν σε μια χαράδρα για να αντιμετωπίσουν το απόσπασμα. Ο Πετράκης έδωσε εντολή να συμπτυχθεί το απόσπασμα και να προχωρήσει προς τη χαράδρα. Ο Τσαμήτας που ήταν στο καραούλι όταν τους είδε άρχισε τους πυροβολισμούς όμως τραυματίστηκε και προσπάθησε να γυρίσει στη σπηλιά αλλά έπεσε νεκρός από σφαίρα του Ενωμοτάρχη Καζαντζή Σπυρίδωνα.

5. Οι φονευθέντες λήσταρχοι Πάντος Μπαμπάνης και Τσιαμήτας

Επακολούθησε σκληρή μάχη που κράτησε αρκετές ώρες. Ο Πετράκης εμψύχωνε του χωροφύλακες και ο Γιαγκούλας τους ληστές του πυροβολώντας συνέχεια. Ο Πετράκης φωνάζει : «Βρέ Γιαγκούλα, αν είστε παλληκάρια βγείτε να χτυπηθούμε στήθος με στήθος και όχι όπως τις άλλες φορές που σκοτώνατε άοπλους αξιωματικούς και ανυπεράσπιστους πολίτες.» Ο Γιαγκούλας ακούγοντας τη φωνή αλλάζει θέση και ο μοίραρχος Πετράκης τον πυροβολεί. Η σφαίρα βρίσκει το όπλο του Γιαγκούλα, στο κλείστρο και τον τραυματίζει στο χέρι. Ο Πετράκης νομίζοντας πως τον πέτυχε φωνάζει: “Επάνω τους παιδιά και σκότωσα τον Γιαγκούλα!” Σε απάντηση ακούγεται η φωνή του Γιαγκούλα ξεστομίζοντας μια βρισιά που δεν γράφτηκε αλλά μπορούμε να την φανταστούμε.

6. Ο εκτελεστής του Γιαγκούλα κρατώντας το κομμένο κεφάλι του Λήσταρχου

Η Μάχη συνεχίζεται και κατά τις τρεις το μεσημέρι ο Γιαγκούλας βρίσκεται απέναντι από τον Ενωμοτάρχη Καλιογιούρη με τρεις χωροφύλακες και τον οδηγό Θόδωρο Αγριοκώτσο. Έχει στο στόμα του μια χατζάρα και στο χέρι όπλο Μάλινχερ. Πυροβολεί εναντίον τους και τραυματίζει θανάσιμα τον Χωροφύλακα Κων/νο Σαλιώρα από τη Λεπτοκαρυά ο οποίος μετά από ένα δίωρο ξεψυχά. Η δεύτερη σφαίρα του Γιαγκούλα τραυματίζει τον Αγριοκώτσο.. Όμως μια σφαίρα του Ενωμοτάρχη Καλογιούρη βρίσκει στο στήθος τον Γιαγκούλα. Περιστρέφεται σαν φίδι και γονατίζει. Δαγκώνει τα χείλη του και μουγκρίζει από τον πόνο. Ακολουθούν άλλες τρεις σφαίρες του Καλογούρη. Στον τρίτο πυροβολισμό το όπλο του Καλογιούρη παθαίνει αφλογιστία και αρπάζει το όπλο του τραυματισμένου χωροφύλακα Σαλιώρα που περιείχε σφαίρες ντουμ-ντουμ και πυροβολεί. Η τρίτη σφαίρα ήταν θανατηφόρα αφού του άνοιξε την κοιλιά. Ο Γιαγκούλας τελειώνει, ξεψυχά. Μια σφαίρα του μοίραρχου Πετράκη σκοτώνει τον Πάντο Μπαμπάνη. Ο Φώτος Γιαγκούλας και ο Πάντος Μπαμπάνης είναι νεκροί!!!

7. Το κεφάλι του Γιαγκούλα

Τα κεφάλια τους αποκόπηκαν, ως απόδειξη για την επικήρυξη και τα κατέβασαν στην Κατερίνη. Μετά ταριχεύτηκαν και μεταφέρθηκαν στην Αθήνα. Σήμερα βρίσκονται στο Εγκληματολογικό Μουσείο της Ιατρικής Σχολής Αθηνών, στο Γουδί. Τα σώματά τους τάφηκαν στον Όλυμπο.

Ο τέταρτος ληστής, Λεωνίδας Μπαμπάνης αντιστέκεται λυσσασμένα αλλά τραυματίζεται και συλλαμβάνεται. Όμως κάποια στιγμή που δεν τον προσέχουν ρίχνεται σε μια χαράδρα και τους ξεφεύγει. Αργότερα θα συστήσει συμμορία συνεχίζοντας τη ληστρική του δράση.

Ο Πετράκης αναφέρει ότι ο Γιαγκούλας ακόμα και στα τελευταία του αντί να μετανοιώσει πυροβόλησε και σκότωσε τον δωδεκάχρονο όμηρο Δημήτρη Ράπτη. Όμως λίγες μέρες αργότερα που επιστρέφει ο δεύτερος όμηρος, ο εικοσιδιάχρονος Νικόλας Ράπτης αναφέρει, ως αυτόπτης μάρτυρας, ότι τον δωδεκάχρονο τον σκότωσε ο Λεωνίδας Μπαμπάνης ο οποίος ξέφυγε και συνέχισε τη δράση του. Αργότερα ο Λεωνίδας Μπαμπάνης, δήλωσε από την παρανομία, ότι τον όμηρο τον σκότωσαν κατά λάθος οι Χωροφύλακες.

Τελικά με απόφαση του ίδιου του πρωθυπουργού θα προαχθεί σε ταγματάρχη ο μοίραρχος Πετράκης. Προαγωγές θα γίνουν σε όλους όσοι συμμετείχαν στα αποσπάσματα και θα μοιραστούν αναλογικά την επικήρυξη που ανέρχεται στο τεράστιο ποσό του 1,5 εκατομμυρίου δραχμών. [4]

Ο όμηρος που απελευθερώθηκε, Νικόλαος Ράπτης, ο οποίος έγινε αργότερα ένας επιτυχημένος γιατρός γυναικολόγος και έγραψε μάλιστα ένα βιβλιαράκι για την περιπέτειά του στα λημέρια των Ληστών όπου επιβεβαιώνει τα παραπάνω. Όπως περιγράφει, ο Γιαγκούλας του φέρθηκε πολύ καλά και του άρεσε να κουβεντιάζει μαζί του. Όταν είχαν χρόνο έπαιζαν μαζί «τριότα». Όταν ήρθαν να μαζέψουν τα πτώματα των ληστών βρέθηκε το κομπολόι του Γιαγκούλα που η οικογένεια του Νικόλαου Ράπτη το κρατά ακόμα ως κειμήλιο. [5]

8. Το Κομπολόι του Γιαγκούλα και το ημερολόγιο του όμηρου Νικόλαου Ράπτη

Για τα εγκλήματά του ο Γιαγκούλας έλεγε ότι: “Έφταιγε η μπαμπεσιά της κοινωνίας και η αδικία της δικαιοσύνης..” “Παίρνω Χαράτσι από όσους έχουν και με αδίκησαν”… “Σάμπως δεν κλέβει σήμερα όλη η κοινωνία;”

Όμως ο θρύλος του Γιαγκούλα που είχε μεγάλη λαϊκή απήχηση, δεν έσβησε. Από την επόμενη κιόλας μέρα κυκλοφόρησε η φήμη ότι ο Γιαγκούλας δεν πέθανε αλλά ζει κρυμμένος στα βουνά. Κάποιοι μάλιστα έλεγαν πως είδαν πινακίδες σε δέντρα με τη υπογραφή του Γιαγκούλα που έγραφαν πως «όποιος πειράξει τα δέντρα θα έχει να κάνει μαζί μου και με την Παρδάλα,» όπως ονόμαζε το τρομερό αιματοβαμμένο του γιαταγάνι.

Κάποιοι, ακόμα και σήμερα, υποστηρίζουν πως τον βλέπουν στη μικρή Δοβρά, στον Αμάρμπεη και περιμένει να περιποιηθεί αυτούς που θέλουν να καταστρέψουν το δάσος του χωριού του…

Συνεχίζεται….

Γράφει ο «Ο θερμαστής»

Πηγές:

1. ΣΚΡΙΠ 22/9/1925
2. ΦΩΣ 24/9/25
3. ΕΘΝΟΣ 22/9/1925
4. ΕΜΠΡΟΣ 22 και 23/9/1925
5. «Παίζοντας» το κομπολόι του λήσταρχου Γιαγκούλα στη Λάρισα… - larissanet.gr

 

Εικόνες

1. ΣΚΡΙΠ 22/9/1925
2. ΦΩΣ 29/9/1925
3. ΣΚΡΙΠ 27/9/1925
4. ΕΜΠΡΟΣ 22/9/1925
5. ΕΜΠΡΟΣ 22 και 24/9/1925
6. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ 24/9/1925
7. ΦΩΣ 24/9/25
8. «Παίζοντας» το κομπολόι του λήσταρχου Γιαγκούλα στη Λάρισα… - larissanet.gr
9.