Το κωδωνοστάσιο της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος (Χαμηλός Αη Λιάς) Κοζάνης κινδυνεύει | του Αργύρη Παφίλη
Οι φθορές που έχει υποστεί είναι αρκετές και σοβαρές. Οι αρμόδιες αρχαιολογικές υπηρεσίες καθώς και η πολιτεία (Δήμος, Περιφέρεια) να δείξουν το ανάλογο ενδιαφέρον πριν είναι αργά, απ ότι γνωρίζω προγράμματα για αναστηλώσεις υπάρχουν. Είναι κρίμα ένα σπουδαίο εκκλησιαστικό μνημείο άρρηκτα δεμένο με την πόλη της Κοζάνης να καταρρεύσει. Είναι κρίμα, στην ξεδοντιασμένη από μνημεία πόλη μας
να χάσουμε ακόμα ένα αλλά να χαθεί μαζί του και ένα κομμάτι από την αρχιτεκτονική ιστορία του τόπου μας..Είναι κρίμα ο ιερός ναός της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, η νεότερη ενορία της πόλης μας να πληγωθεί για μια ακόμη φορά (τον Ιούλιο του 1997 φωτιά κατέστρεψε ολοκληρωτικά τον ιερό ναό) . Ο αεικίνητος πατέρας Νεκτάριος Μπίσκας, ο εξαίρετος αυτός ιερέας κάνει τεράστιες προσπάθειες για τη διάσωση του μνημείου, μαζί του λοιπόν και εμείς!
Λίγη ιστορία.
Το διώροφο κωδωνοστάσιο της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος (Χαμηλός Αϊ Λιάς).
Χτίστηκε τη εποχή που μητροπολίτης Σερβίων και Κοζάνης ήταν ο εξαίρετος Κωνστάντιος Ματουλόπουλος. Κτισμένο με λαξευτές πέτρες πωρόλιθου και στολισμένο με ψευδοκιονόκρανα, περίτεχνα ανθέμια στα τοξωτά ανοίγματα, εξαπτέρυγα, σταυρούς και τρείς κτητορικές επιγραφές.
Ένα αληθινό στολίδι της εκκλησιαστικής αρχιτεκτονικής.
Η κτητορική επιγραφή βρίσκεται στο υπέρθυρο της εισόδου του Κωδωνοστασίου. Στην ανάγλυφη παράσταση απεικονίζεται στο κέντρο ο σταυρός ενώ δεξιά και αριστερά δύο άγγελοι να κρατούν τα σύμβολα του μαρτυρίου.
ΤΗ ΠΕΠΝΥΜΕΝΗ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΤΗΣ Α. ΣΕΒΑΣΜΙΟΤΗΤΟΣ ΤΟΥ ΜΗΤΡΟ
ΠΟΛΙΤΟΥ ΣΕΡΒΙΩΝ ΚΑΙ ΚΟΖΑΝΗΣ ΚΥΡΙΟΥ Κ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΟΥ ΜΑΤΟΥΛΟΠΟΥΛΟΥ ΤΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΩ ΚΑΙ ΦΙΛΟΚΑΛΩ ΣΥΜΠΡΑΞΕΙ ΤΩΝ ΕΠΙΤΡΟΠΩΝ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥ ΤΟΥ ΠΡΟΦΗΤΟΥ ΗΛΙΟΥ ΤΟΥ ΘΕΣΒΙΤΟΥ Κ. ΑΔΕΛΦΩΝ ΒΑΛΛΑΓΙΑΝΝΗ ΚΩΝΣΤΑΝΤΊΝΟΥ ΚΑΙ ΕΥΑΓΓΕΛΟΥ ΕΥΓΓΕΛΟΥ ΓΚΑΓΚΗ ΤΟΥ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΗΣΑΝΤΟΣ ΚΑΙ ΣΕΡΓΙΟΥ Κ. ΒΑΝΤΣΙΟΥΛΗ ΚΑΙ ΤΗ ΠΡΟΦΡΟΝΗ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΩΝ ΕΥΣΕΒΩΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΩΝ ΚΟΖΑΝΗΣ ΙΔΡΥΘΗ ΕΚ ΒΑΘΡΩΝ ΤΟ ΚΩΔΩΝΟΣΤΑΣΙΟΝ ΤΟΔΕ ΕΝ ΕΤΕΙ 1904 + ΚΑΙ ΜΗΝΙ ΜΑΙΩ 6.
Το κωδωνοστάσιο κτίστηκε το 1893, δεν πέτυχε, και κατεδαφίστηκε.
Το 1900 υποβλήθηκε παράκληση να εκδοθεί φιρμάνι(άδεια για οικοδόμηση κωδωνοστασίου ύψους 10,5 μ. και πλάτους 4,5μ.Η άδεια δόθηκε το 1901. Κτίστηκε το 1904τον μήνα Μάιο. Στο ανατολικό τοξωτό υπέρθυρο στην λιθανάγλυφη επιγραφή δεξιά και αριστερά του εξαπτέρυγου υπάρχει η χρονολογία 1904 και το επώνυμο Ε.Δ. ΚΑΛΦΑ ίσως να πρόκειται για τον πρωτομάστορα.