Μιχάλης Σταθόπουλος (Ομότιμος καθηγητής Νομικής) για σκάνδαλο παρακολουθήσεων: "Οι εισαγγελικές Αρχές έπρεπε ήδη να είχαν διατάξει τουλάχιστον προκαταρκτική εξέταση"

Συνέντευξη

στον Σπύρο Ραπανάκη

Ο πρωθυπουργός, στη δήλωσή του, αναφέρθηκε στην παρακολούθηση του τηλεφώνου του Νίκου Ανδρουλάκη τονίζοντας ότι ήταν νόμιμη, αλλά πολιτικά μη αποδεκτή. Πώς το σχολιάζετε;

Προφανώς ο κ. πρωθυπουργός θεωρεί ότι η έγκριση της παρακολούθησης από εισαγγελέα την καθιστά νόμιμη. Αυτό, φυσικά, δεν ισχύει. Διότι η έγκριση αυτή, όποιος και αν την έδωσε (εισαγγελέας, άλλος κρατικός υπάλληλος, ή, αν τούτο προβλέπεται, υπουργός ή και πρωθυπουργός), μπορεί να είναι η ίδια παράνομη, όταν δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις για να δοθεί. Το σύνταγμα (άρθρο 19) επιτρέπει την άρση του απορρήτου της επικοινωνίας μόνο για λόγους εθνικής ασφαλείας ή για διακρίβωση ιδιαίτερα σοβαρών εγκλημάτων. Και εδώ πρέπει να δεχθούμε ότι η παρακολούθηση Ανδρουλάκη ήταν παράνομη, αφού, παρά τις επίμονες ερωτήσεις του ίδιου του κ. Ανδρουλάκη, υπήρξε από τις αρμόδιες κρατικές Αρχές επίσης επίμονη άρνηση, αλλά και από τον πρωθυπουργό εύγλωττη αποφυγή, να πουν ότι ναι, υπήρχαν λόγοι να θεωρηθεί ότι ο ευρωβουλευτής αυτός μπορεί να λειτουργούσε επί ζημία της εθνικής ασφαλείας, να θεωρηθεί π.χ. ότι δεν πιστεύει στη δημοκρατία και τους θεσμούς της. Μόνο τότε θα μπορούσε να νομιμοποιηθεί η άρση του απορρήτου για τον κ. Ανδρουλάκη. Ουδείς από τους ερωτώμενους τόλμησε να πει κάτι τέτοιο για τον ευρωβουλευτή Ανδρουλάκη, διότι προφανώς δεν υπήρχε σχετικώς τέτοια υποψία. Επομένως, γι’ αυτόν τον λόγο, θεωρώ ότι ήταν παράνομη η παρακολούθηση του τηλεφώνου του.

Αναφέρεται στη δημόσια συζήτηση ότι οι υπηρεσίες εθνικής ασφαλείας δεν μπορούν να απαντήσουν σε ένα τέτοιο θέμα, διότι υπάρχει υποχρέωση εχεμύθειας. Τι γνώμη έχετε γι’ αυτό;

Το επιχείρημα της εχεμύθειας στη συγκεκριμένη περίπτωση, με απόλυτο μάλιστα τρόπο νοούμενης, στερείται σοβαρότητας. Διότι καταλήγει σε μια απόλυτη και απεριόριστη υπερεξουσία των υπηρεσιών εθνικής ασφαλείας, να μπορούν να παρακολουθούν οποιονδήποτε, οποτεδήποτε και, καλυπτόμενες από την εχεμύθεια, να μη δίνουν λόγο. Αυτό θα σήμαινε όχι απλώς οπισθοχώρηση σε παλιές αυταρχικές εποχές, αλλά βαρύ τραυματισμό του κράτους δικαίου.

Επομένως μιλάμε για μια αξιόποινη πράξη, όπως την χαρακτηρίζει ο Νίκος Ανδρουλάκης;

Συμφωνώ με αυτό τον χαρακτηρισμό. Η παρακολούθηση του τηλεφώνου του κ. Ανδρουλάκη, εφόσον, κατά τα λεχθέντα, ήταν παράνομη, εμπίπτει και στις σχετικές διατάξεις του Ποινικού Κώδικα για παραβίαση του απορρήτου τηλεφωνικής επικοινωνίας. Άδεια της Βουλής για την ποινική διαδικασία χρειάζεται μόνο για πρόσωπα που έχουν τη βουλευτική ή υπουργική ασυλία. Για όλα τα άλλα εμπλεκόμενα πρόσωπα, που έδιναν ή γνώριζαν την αθέμιτη παρακολούθηση, δεν προβλέπεται τέτοια άδεια. Ορθώς οι εισαγγελικές αρχές έχουν ήδη αρχίσει προκαταρκτική εξέταση χωρίς να περιμένουν καμία ενέργεια της Βουλής.

Η κριτική που ασκείται πλέον στη διακυβέρνηση Μητσοτάκη, ακόμα και από στελέχη όπως ο Ευ. Βενιζέλος, αναφέρεται σε ένα μοντέλο συγκεντρωτικής και ανεξέλεγκτης άσκησης της εξουσίας. Τι νομίζετε σχετικώς;

Συμφωνώ με αυτή τη δήλωση του κ. Βενιζέλου. Από καιρό έχουμε καταλάβει ότι το λεγόμενο από τη σημερινή κυβέρνηση επιτελικό κράτος είναι η υπερσυγκέντρωση εξουσίας σε ένα μόνο πρόσωπο. Θα προσθέσω όμως ότι και γενικότερα δεν θεωρώ πολύ δημοκρατικό το πρωθυπουργοκεντρικό σύστημα της χώρας μας, που ενισχύθηκε μάλιστα υπερβολικά με την αναθεώρηση του συντάγματος το 1986. Η δημοκρατικότερη χώρα στο ζήτημα αυτό σε όλον τον πλανήτη, αν δεν μου διαφεύγει κάποια άλλη περίπτωση, είναι η Ελβετία. Εκεί δεν υπάρχει πρωθυπουργός. Δεν το χρειάζονται. Ώριμη κοινωνία σ’ αυτό. Υπάρχουν, βέβαια, και ενδιάμεσες καταστάσεις. Η έκταση της δημοκρατικότητας μιας κοινωνίας εξαρτάται από την ωριμότητά της.

ΠΗΓΗ: www.avgi.gr