Ταξίδι στο χρόνο με το Τραίνο της Καλαμπάκας (9ο Μέρος). Μια αυθεντική συνέντευξη από τη φυλακή της Βαγγελιώς, συζύγου του λήσταρχου Φώτη Γιαγκούλα
Συνέχεια από προηγούμενο (8ο Μέρος)
Οι συγγενείς του Γιαγκούλα από τον Μεταξά αλλά και από το Πολύραχο που ήταν η καταγωγή της μάνας του εκτοπίστηκαν πολλές φορές στα ξερονήσια και στην Κρήτη ως “ληστότροφοι” και “υποθάλποντες” εγκληματίες.
Οι γονείς του ήδη βρισκόταν στην εξορία κατά την περίοδο της εξοντώσεως του και η γυναίκα του, η Βαγγελιώ ήταν κλεισμένη στις φυλακές της Κοζάνης.
Εκεί στις φυλακές της Κοζάνης την βρήκε ο δημοσιογράφος της εφημερίδας “ΦΩΣ” της Θεσσαλονίκης, Κ. Σακελλαρίου και με «μυθιστορηματικό» τρόπο, επειδή απαγορευόταν αυστηρώς κάθε επικοινωνία μαζί της, πήρε μια πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη.
Τη δημοσιεύουμε ολόκληρη:
Ποια είναι η Βαγγελιώ;
«Νέα ακόμη, είκοσι χρονών, η Βαγγελιώ Φώτη Γιαγκούλα, διατηρεί όλη τη νεανική της ζωηρότητα. Γεννήθηκε στο χωριό Μεταξά. Υψηλού αναστήματος, με μαύρα ζωηρά μάτια. Στα χέρια της έχει ζωγραφισμένα με μπαρούτι σταυρούς και διάφορα “αχβαχικά” σήματα.
Κατά τη διάρκεια του ληστρικού βίου του Γιαγκούλα, το έτος 1921
η Βαγγελιώ εξορίστηκε στην Κρήτη. Εκεί έμεινε έξι μήνες και μετά επέστρεψε στο Μεταξά. Την ίδια χρονιά κατέβηκε στο πανηγύρι των Σερβίων, το νιάεμερο. Εκεί τη συνάντησε ο Γιαγκούλας και της ζήτησε να τον παντρευτεί. Εκείνη δέχτηκε και ανέβηκε για εννιά μήνες μαζί του στο βουνό. Όταν άρχισε να στριμώχνεται ο Γιαγκούλας από τα αποσπάσματα αυτή κατέβηκε στο Χωριό. Εκεί την συνέλαβαν οι Χωροφύλακες και την έκλεισε στη φυλακή της Κοζάνης.
Κατά τη διάρκεια της φυλακίσεως η Βαγγελιώ γέννησε ένα αγοράκι το οποίο μετά από λίγες μέρες το παρέδωσε στο Προσφυγικό νοσοκομείο της Κοζάνης. Λίγους μήνες αργότερα της είπαν ότι πέθανε. Στο δικαστήριο αθωώθηκε και την άφησαν ελεύθερη αλλά της κατάσχεσαν κάποια είδη που οι αρχές θεώρησαν ότι ήταν κλοπιμαία. Τα είδη αυτά ήταν: Δεκαεφτά πήχες ύφασμα βελούδο, μια βαλίτσα πέτσινη, ένα φόρεμα κατιφέ, ένα ζευγάρι παπούτσια, δυο βραχιόλια χρυσά, τα δαχτυλίδια του αρραβώνα που ήταν δώρο του Γιαγκούλα, έξι καδένες, ολόκληρο νόμισμα χρυσό αμερικάνικο και 13.000 ασημένιες δραχμές. Τώρα ζει με κάποιες δουλειές που κάνει μέσα στη φυλακή επειδή «ο Καπετάνιος της» ούτε της γράφει ούτε λεφτά της στέλνει.
Οι γονείς της Βαγγελιώς βρίσκονται στο Μεταξά. Ο μεγαλύτερος αδελφός του Γιαγκούλα, ο Κων/ντίνος βρίσκεται μαζί με την οικογένειά του, εξορία στη Σκόπελο. Ο μικρότερος αδελφός του Θανάσης βρίσκεται σε άγνωστο μέρος μαζί με τη μητέρα του.
Η Βαγγελιώ ευχαρίστησε τον δημοσιογράφο που την επισκέφτηκε και με δάκρυα στα μάτια. του είπε: “Από τότε που πέθανε ο Καπετάνιος μου κανένας άνθρωπος δεν ήρθε να με δει. Ούτε για καλό, ούτε για κακό. Μόνη μου τον κλαίω και τον τραγουδώ. Τραγούδια αφιερωμένα μόνο σ’ αυτόν. Τραγούδια που με κάνουν να φεύγει από μέσα μου ένα βάρος. Που βγαίνουν μέσα από τα σπλάχνα μου γιατί δεν περίμενα ποτέ να ακούσω αυτό για τον Φώτη μου.
Και η Βαγγελιώ συνεχίζει να εξομολογείται τα βάσανά της: “Το Σάββατο το βράδυ, παραμονή του θανάτου του Φώτη, εκεί που καθόμουν στο παράθυρο ιδέες άσχημες περνούσαν από το μυαλό μου. Είδα μπροστά μου πως κυνηγούσαν τον Φώτη τα αποσπάσματα, πως τον έπιασαν, πως τον σκότωσαν και πολλά άλλα που μ έκαναν να ανατριχιάσω. Για να αποδιώξω τις κακές σκέψεις έκατσα και τραγούδησα ένα τραγούδι που το λέω συχνά:
Πουλιά μ’ και χελιδόνια να μη λαλήσετε
κοιμάται ο καπετάνιος και τον ξυπνήσετε.
Λαλούσαν τα πουλάκια σ’ όλα τα ρέματα
Πως πήραν τη Βαγγελιώ δεν είναι ψέματα.
Την κλείσανε στη φυλακή στο νούμερο το πέντε
Και αδίκως τη δικάσανε σε χρόνια δεκαπέντε.
……………………………………………………………………….
Κοιμάται ο καπετάνιος μου ήσυχα
στο όμορφο της Κλεφτόβρυσης λημέρι του.
Όταν τέλειωσα το τραγούδι άρχισα να κλαίω χωρίς να ξέρω το λόγο. Έκλαψα τόσο που με πήρε ο ύπνος εκεί στο παράθυρο. Τι βραδιά ήταν εκείνη; Τόσο άσχημη; Για πρώτη φορά δοκίμασα τέτοια στεναχώρια. Μου μπήκε η ιδέα ότι κακό έπαθε ο Φώτης και γονατισμένη μπροστά στον παντοτινό μου σύντροφο, το εικόνισμα αυτό που φέρνω πάντα μαζί μου, άρχισα να προσεύχομαι μην πάθει τίποτα ο Φώτης μου. Μη νομίσεις μ αυτό πως ήθελα να σκοτώνονται άλλοι και αυτός να είναι ασύλληπτος αλλά παρακαλούσα να του δοθεί αμνηστία και να ζήσω κι εγώ ευτυχισμένη μαζί του γιατί τον αγαπούσα. Για κακή μου τύχη τα όνειρα επαληθεύτηκαν και οι προσευχές μου δεν εισακούστηκαν. Τη Δευτέρα το μεσημέρι άκουσα κάποιους που περνούσαν απ έξω να λένε φωναχτά για να τα ακούσω: “Γλυτώσαμε από τον Γιαγκούλα και τον Μπαμπάνη, τους σκότωσαν χθες..”
Στο σημείο η Βαγγελιώ συγκινήθηκε και άρχισε να κλαίει. Ύστερα από λίγα λεπτά συνέχισε: Όταν τα άκουσα όλα αυτά μου ήρθαν στη μνήμη τα κακά όνειρα και το τραγούδι μου που ήταν τα τελευταία μου λόγια και άρχισα να κλαίω δυνατά, τόσο πολύ, για να μπορέσουν τα δάκρυά μου να φτάσουν στο μέρος που βρίσκεται ο Φώτης γιατί δεν ήμουν ελεύθερη να τον κλάψω από κοντά. Και τέλος έχασα κάθε ελπίδα και όλα τα όνειρα να ζήσουμε μια μέρα ελεύθεροι κι ευτυχισμένοι, έσβησαν για πάντα.»
Η Βαγγελιώ έδωσε στον δημοσιογράφο κάποια χειρόγραφα που είχε γραμμένα ποιήματα που έγραφε στη φυλακή και μια φωτογραφία τη μοναδική που είχε και είναι αυτή που δημοσιεύεται εδώ. Ένα μήνα αργότερα θα την αφήσουν “ελεύθερη” να γυρίσει στο Χωριό της το Μεταξά αλλά τα βάσανά της δεν θα τελειώσουν. [1]
*********************************************************************
Κλείνουμε αυτό το «ταξίδι στο χρόνο» με τον Φώτη Γιαγκούλα με δυο μικρές αλλά ενδιαφέρουσες ιστορίες. Η μία αφορά την «αντι-επικήρυξη» του Κονδύλη από τον Γιαγκούλα και η άλλη είναι η ιστορία (δεν γνωρίζουμε αν είναι αληθινή) του δάσκαλου Παπαθεοδώρου που έγινε ληστής και σκοτώθηκε μάλιστα πολύ νωρίς.
Ο Γιαγκούλας επικηρύσσει τον Κονδύλη
Ο Στρατηγός και Υπουργός επί των εσωτερικών, Γεώργιος Κονδύλης (Κεραυνός) μετά την θρασύτατη ληστεία του Γιαγκούλα εναντίον του πρώην υπουργού Στάη και των μεγαλογιατρών Τσαμαλούκα και Φωτεινού, αγανάκτησε και αποφάσισε να εξοντώσει ο ίδιος τον λήσταρχο. Εξόπλισε λοιπόν αποσπάσματα «κυνηγών» και βγήκε στα βουνά ψάχνοντας τον Γιαγκούλα. Απειλεί ολόκληρα χωριά ότι θα τα κάψει και θα εξορίσει τους κατοίκους τους στην Κρήτη. Όμως κατά βάθος απεύχονταν να τον συναντήσει επειδή τον φοβόταν πάρα πολύ. Τον έτρεμε! Οι δημοσιογραφικές πληροφορίες λένε ότι “ισχυρές δυνάμεις ιππικού και κουστωδία χωροφυλάκων, φυλάγουν τον Κονδύλη, στη Λάρισα για να μην τον συναντήσει ο Λήσταρχος”. Τότε ήταν που ο Στρατηγός και Υπουργός Κονδύλης επικήρυξε τον Γιαγκούλα με 500.000 δραχμές! Ο Γιαγκούλας όταν το έμαθε είπε: «Τότε κι εγώ επικηρύσσω τον Κονδύλη με ένα εκατομμύριο δραχμές...» [2]
*********************************************************************
Το κλέψιμο της Βαγγελιώς και ο δάσκαλος Παπαθεοδώρου που έγινε ληστής
Μετά από όλα αυτά ο Γιαγκούλας διαπίστωσε ότι δεν μπορεί να ζήσει χώρια από τη Βαγγελιώ και αποφάσισε να ζητήσει το χέρι της. Η Βαγγελιώ σίγουρα τον αγαπούσε και τον καμάρωνε για τη λεβεντιά του. Όμως θα έδινε ο πατέρας της την κόρη του σε ένα ληστή; Αποφάσισε να βάλει διαμεσολαβητή τον συνομίληκό του, δάσκαλο Παπαθεοδώρου. Ο Δάσκαλος που ήταν και θαυμαστής του Γιαγκούλα δέχτηκε πρόθυμα τη μεσολάβηση αλλά ο πατέρας της Βαγγελιώς ήταν ανένδοτος. Του είπε μάλιστα να μην τολμήσει να του ξαναμιλήσει γι αυτό. Δεν υπήρχε άλλη λύση από το κλέψιμο. Ο δάσκαλος Παπαθεοδώρου έκανε ένα σχέδιο και το έστειλε με τον ίδιο αγγελιοφόρο στον Γιαγκούλα. Ο Δάσκαλος αγαπούσε μια κοπέλα από το Χωριό, τη Φροσύνη, αλλά ο πατέρας της δεν τον ήθελε για γαμπρό. Έτσι το Σχέδιο του δάσκαλου ήταν να βγουν βόλτα έξω από το Χωριό η Βαγγελιώ με τη Φροσύνη και να τις κλέψουν. Μετά από αυτό ο δάσκαλος θα γινόταν κι αυτός ληστής και θα ακολουθούσε τη συμμορία του Γιαγκούλα!
Ο Γιαγκούλας συμφώνησε με το Σχέδιο και κατέβηκε στο Χωριό. Βρέθηκαν σε μια στάνη με τον δάσκαλο και έναν φίλο τους κτηνοτρόφο που θα βοηθούσε στην υλοποίηση του Σχεδίου. Όπως το σχεδίασαν έτσι και έγινε. Τα κορίτσια βγήκαν βόλτα λίγο έξω από το χωριό και οι ληστές τα άρπαξαν, τα φόρτωσαν στα άλογα και ξεκίνησαν για το λημέρι τους στη Λουζιανή. Το σχέδιο όμως είχε «διαρρεύσει» από τη μάνα του δασκάλου που είπε τον αβάσταχτο πόνο της σε έναν κουμπάρο τους που ήταν συγγενής των αδικοχαμένων αδερφών Θύμιου και Θόδωρου. Εκείνος που μισούσε τον Γιαγκούλα ειδοποίησε τις αρχές και ένα στρατιωτικό απόσπασμα με επικεφαλής έναν Υπολοχαγό έσπευσε να συλλάβει τη Συμμορία. Όμως το έμπειρο μάτι του Γιαγκούλα τους αντιλήφτηκε έγκαιρα και τους έστησαν ενέδρα όπου σκοτώθηκε ο Υπολοχαγός και πέντε στρατιώτες. Τα δυο κορίτσια λιποθύμησαν από το φόβο και έτσι λιπόθυμες τις μετέφεραν στη σπηλιά που είχαν για λημέρι οι ληστές στο δάσος της Λουζιανής.
Η Βαγγελιώ προσαρμόστηκε αμέσως επειδή ζούσε τον έρωτά της. Η Φροσύνη όμως διαμαρτύρονταν και ήθελα να γυρίσει στο Χωριό αλλά η αγάπη του Δασκάλου την έκανε να πειστεί και να μείνει. Έτσι περνούσαν τη ζωή τους «οικογενειακά», μαγείρευαν, έπλεναν τα ρούχα των αντρών, εκείνοι έβγαιναν για δουλειά, κουβαλούσαν τα ψώνια και κάνανε συχνά- πυκνά γλέντια που αντιλαλούσε το βουνό. Αυτό όμως δεν θα κρατήσει για πολύ. Ο Γιαγκούλας θα συλληφθεί στις 15/7/1920. Ο δάσκαλος θα σκοτωθεί σε μια μάχη και η Βαγγελιώ θα πάρει το δρόμο για τη φυλακή. [3]
(Ολόκληρη η συνέντευξη της Βαγγελιώς)
Συνεχίζεται….
Γράφει ο «Ο θερμαστής»
Πηγές:
[1] Εφημερίδα ΦΩΣ της Θεσσαλονίκης 5/10/1925
[2] Εφημερίδα ΦΩΣ της Θεσσαλονίκης 23/9/1925
[3] Εφημερίδα ΕΘΝΟΣ 7/2/1925
Φωτογραφίες
- Εφημερίδα ΦΩΣ της Θεσσαλονίκης 5/10/1925
- Εφημερίδα ΕΘΝΟΣ 2/4/1925
- Εφημερίδα ΕΘΝΟΣ 1/2/1925
- Εφημερίδα ΕΘΝΟΣ 30/3/1925
- Εφημερίδα ΣΚΡΙΠ 31/3/1925
- Εφημερίδα ΕΘΝΟΣ 7/2/1925
- Εφημερίδα ΦΩΣ της Θεσσαλονίκης 5/10/1925
