Ταξίδι στο Χρόνο με το τρένο της Καλαμπάκας - "Αίσιον και ευτυχές το 1926"... (Μέρος 11ο)

Ταξίδι στο Χρόνο με το τρένο της Καλαμπάκας (Μέρος 11ο).

 

Συνέχεια από το προηγούμενο (Μέρος 10ο).

 

Εικόνα 1. "Αίσιον και ευτυχές το 1926"

Τα κυριότερα γεγονότα στα 1926

Μπαίνοντας το 1926 βρίσκει τη Χώρα μας να την κυβερνάει ο δικτάτορας Θόδωρος Πάγκαλος μετά από πραξικόπημα που έκανε στις 26 Ιουνίου του 1925 και ονομάστηκε μάλιστα «Δημοκρατικό πραξικόπημα». Επίσημα κήρυξε δικτατορία  στις 4 Ιανουαρίου 1926.

Ο Πάγκαλος εντείνει την τρομοκρατία και τον αυταρχισμό που έτσι και αλλιώς προϋπήρχαν. Οι εργάτες που αγωνίζονται σέρνονται στις φυλακές και στις εξορίες, ιδιαίτερα οι καπνεργάτες της Καβάλας της Ξάνθης κ.α.  Ταυτόχρονα ο Πάγκαλος κηρύττει τον πόλεμο στο ΚΚΕ, κλείνει τον ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗ για έξη μήνες και γεμίζει τις φυλακές με κομμουνιστές.

Ενώ κάνει άνοιγμα στον μοναρχικό χώρο, δίνοντας υπουργεία σε γνωστούς Βασιλόφρονες ταυτόχρονα φυλακίζει πολλούς αστούς πολιτικούς τους οποίους θεωρεί επικίνδυνους για το καθεστώς του πολλοί εκ των οποίων προέρχονται από τον Φιλελεύθερο Χώρο (όπως ο Γεώργιος Παπανδρέου, ο Παπαναστασίου κ.α) από τον οποίο προέρχεται και ο ίδιος δικτάτορας Πάγκαλος. [1]

Παρόλα αυτά ο ηγέτης των φιλελευθέρων, Ελευθέριος Βενιζέλος, στέλνει από το εξωτερικό όπου ζει εκείνη την εποχή, επιστολή στήριξης στον δικτάτορα όπου τονίζει ότι «Όχι μόνον δεν πρέπει να πολεμώμεν τον Πάγκαλον αλλά τουναντίον  πρέπει να βοηθώμεν το συντελούμενον έργον του προς επιτυχίαν, χάριν των κοινών συμφερόντων και της γαλήνης της Πατρίδος.» [2]

Η Δίκη των «αυτονομιστών»

Στο στρατοδικείο στις 22 Φεβρουαρίου συνεχίζεται η αναβληθείσα δίκη των ηγετικών στελεχών του ΚΚΕ Παντελή Πουλιόπουλου, Σεραφείμ Μάξιμου, Τάκη Φίτσιου, Θωμά Αποστολίδη, Λευτέρη Αποστόλου, Θόδωρου Μάγγου, Κώστα Σκλάβου ή Ασημίδη, Θ. Νοκολινάκου, Πέτρου Πικρού, Ι. Τσατσάκου, Ι. Ρεμπάκου  και Δ. Βελέντζα.  Τα υψηλόβαθμα στελέχη του ΚΚΕ δικάζονται για τη Θέση του Κόμματος στο «Εθνικό ζήτημα» όπως ονομάστηκε και αφορούσε την «αυτονομία» της Μακεδονίας και της Θράκης.

Εικόνα 2. Η δίκη των ηγετικών στελεχών του ΚΚΕ

Αξιοσημείωτο είναι ότι στους μάρτυρες κατηγορίας βρίσκεται ο Νίκος Σαργολόγος πρώην ΓΓ του ΚΚΕ και νυν χαφιές της ασφάλειας και ο γνωστός συνδικαλιστής, Κωνσταντίνος Σπέρας, ηγέτης της ηρωικής και αιματοβαμμένης απεργίας των μεταλλεργατών της Σερίφου το 1916 και ένας από τα ιδρυτικά μέλη της ΓΣΕΕ και του ΣΕΚΕ (πρόδρομος του ΚΚΕ). [3]

 Όμως τώρα ο Κωνσταντίνος Σπέρας έχει περάσει «απέναντι», στον ταξικό εχθρό αναζητώντας δρόμους που θα τον οδηγήσουν λίγο αργότερα σε συνεργασίες με το φασισμό και το Ναζισμό.

Το 3ο Συνέδριο της ΓΣΕΕ και τα «κατορθώματα» του Κωνσταντίνου Σπέρα

Ένα μήνα αργότερα, στις 26 Μαρτίου 1926 ξεκινάει στον Πειραιά το Γ’ Συνέδριο της ΓΣΕΕ. Στο Συνέδριο αυτό υπήρξε μια συντεταγμένη και Ωμή παρέμβαση της εργοδοσίας και του Κράτους ώστε η διοίκηση της ΓΣΕΕ να «φύγει» από τις ταξικές δυνάμεις.  Έγιναν πρωτοφανείς τρομοκρατικές κρατικές παρεμβάσεις με στόχο των αποκλεισμό εκατοντάδων κομμουνιστών, αριστερών και γενικότερα «ξυπνημένων» συνέδρων. Το αποκορύφωμα αυτών των παρεμβάσεων ήταν οι συλλήψεις πολλών από του συνέδρους που προαναφέρθηκαν ώστε να μην ψηφίσουν στο συνέδριο. Κάποιους μάλιστα, που δικαιούνταν διπλή ψήφο, τους φυλάκισαν σε μαούνες που ανοίχτηκαν στον Σαρωνικό ούτως ώστε να μην μπορούν να τους φτάσουν για να τους αποφυλακίσουν  οι εργάτες και τους απέλυσαν μετά τη λήξη του συνεδρίου. [4]

Στο ξεκίνημα του Συνεδρίου εισβάλουν αστυνομικοί στην αίθουσα έχοντας επικεφαλής τον κων)νο Σπέρα ο οποίος υποδεικνύει τους συνέδρους που είναι οπαδοί και μέλη του ΚΚΕ για να συλληφθούν. Μετά από αυτά το Γ’ Συνέδριο ομόφωνα αποβάλει τον Σαργολόγο και τον Κ. Σπέρα από το Συνέδριο τον οποίον  «κηρύσσει εχθρόν της Εργατικής τάξεως» διότι εκτός των άλλων κατά τη διάρκεια του συνεδρίου ομολόγησε ότι έλαβε χρήματα από αστούς για να δημιουργήσει αντεργατικό κόμμα. [5]

Στη συνέχεια ο Κ. Σπέρας θα βγει ανοιχτά ενάντια στην Εργατική τάξη παίζοντας το ρόλο της 5ης Φάλαγγας στο συνδικαλιστικό κίνημα   θα συνεργαστεί με φασιστικές οργανώσεις αρθρογραφώντας μάλιστα σε φασιστικά έντυπα. Κατά τη διάρκεια της τριπλής κατοχής, που επιβλήθηκε το 1941 στη Χώρα μας, ο Σπέρας θα συνεργαστεί με τις δυνάμεις κατοχής στο πλευρό του δωσίλογου Νίκου Καλύβα ο οποίος διετέλεσε υπουργός εργασίας στην κατοχική κυβέρνηση Λογοθετόπουλου και διορισμένος ΓΓ της κατοχικής ΣΕΕ και εκτελέστηκε από δυνάμεις του ΕΛΑΣ τον Γενάρη του 1944.  Ο Κωνσταντίνος Σπέρας επίσης εκτελέστηκε στην κατοχή από δυνάμεις του 34ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ που είχε καπετάνιο τον Ανδρέα Μούντριχα (Ορέστη) [6]

Εικόνα 3. Ο ηγέτης της Ηρωικής και αιματοβαμμένης Απεργίας της Σερίφου προσχωρεί στο φασιστικό (Εθνικοσοσιαλιστικό Κόμμα Ελλάδος) του Γεωργίου Μερκούρη

Κίνημα στη Θεσσαλονίκη για την ανατροπή του Πάγκαλου

Τον Απρίλη του 1926 γίνεται στη Θεσσαλονίκη κίνημα ανατροπής του Πάγκαλου από στρατιωτικούς υπό την ηγεσία των Τζαβέλα, Καρακούφα και τον Ευριπίδη Μπακιρτζή, τον μετέπειτα πρωθυπουργό του Βουνού (πρόεδρος της ΠΕΕΑ από 10 Μαρτίου έως 18 Απριλίου του 1944). [7],[8] 

Το κίνημα καταστέλλεται και οι πρωταίτιοι καταδικάζονται σε θάνατο αλλά η ποινή δεν εκτελείται λόγω ανατροπής της δικτατορίας του Πάγκαλου.

Η «ΔΙΧΟΤΟΜΗΣΗ» ΤΟΥ ΝΟΜΙΣΜΑΤΟΣ

Εικόνα 4. Δημοσιεύματα στις εφημερίδες της εποχής δείχνουν το σημείο στο οποίο πρέπει να κόβονται τα χαρτονομίσματα

Η οικονομική κατάσταση της Χώρας βρίσκεται σε μαύρα χάλια, η φορολογία είχε φθάσει στα άκρα και δεν υπήρχαν περιθώρια περαιτέρω φορολόγησης του ελληνικού λαού. Όμως και η έκδοση χαρτονομίσματος είχε ξεπεράσει τα επιτρεπόμενα όρια. Έτσι το κράτος επέβαλε εσωτερικό, αναγκαστικό δανεισμό, μέσω της διχοτόμησης του νομίσματος, τον Ιανουάριο του 1926. Δηλαδή το μισό χαρτονόμισμα, αυτό που είχε την κεφαλή του ιδρυτού της Εθνικής Τράπεζας κυκλοφορούσε με την μισή αξία του νομίσματος και το άλλο μισό το κρατούσε ο κάτοχος ως ομολογία δανείου στο κράτος….  Εξασφαλίστηκε, έτσι, η ενίσχυση της νομισματικής ρευστότητας, αν και δεν βελτιώθηκε αποφασιστικά η κατάσταση. Αυτό γίνεται για δεύτερη φορά στην Ελλάδα, η πρώτη ήταν το 1922. [9]

Εικόνα 5. στιχάκι για το κόψιμο

Η δίωξη της Κοντής φούστας και η γελοιοποίηση του δικτάτορα

Όπως θα θυμόμαστε από τα προηγούμενα στα τέλη του 1925 ο δικτάτορας Θ. Πάγκαλος ψήφισε διάταξη για το ύψος της φούστας των γυναικών το οποίο δεν μπορεί πλέον να υπερβαίνει τα 35 εκατοστά από του εδάφους.  Η υλοποίηση αυτής της απόφασης αποφασίστηκε να γίνει το 1926 αλλά υπήρξαν πολλά ερωτηματικά και επιφυλάξεις που είχαν σχέση με τις «ηθικές αρχές» της δικτατορίας.  Πως δηλαδή θα επέτρεπαν στους λιγούρηδες αστυνομικούς να πασπατεύουν τα πόδια των δεσποινίδων και των κυριών για να μετρήσουν την απόσταση της φούστας από του εδάφους; Έπεσαν πολλές προτάσεις στο τραπέζι: όπως να βάλουν τους γεροντότερους αστυνομικούς ή να κάνουν ειδικό γυναικείο σώμα αστυνομικίνων πράγμα που ήταν πολύ «ακραία φεμινιστικό» για τη Χώρα μας εκείνη την εποχή. Τελικά αποφασίστηκε να παραγγείλουν ειδικά ξύλινα μέτρα ώστε να μην έρχονται σε επαφή τα χέρια των αστυνομικών με τα πόδια των γυναικών.   

Εικόνα 6. αριστερά το μέτρημα της "μίνι" φούστας της δ/δος Βογιατζή και δεξιά (εικόνα 7) Η δεσποινίδα Βογιατζή στο κρατητήριο

Το ξεκίνημα της υλοποίησης αυτού του μέτρου έγινε στις 22 Μαρτίου ε.ε και η  πρώτη μέρα επιφύλαξε πολλά απρόοπτα στον δικτάτορα. Η πρώτη συλληφθείσα είναι η 22χρονη δεσποινίδα Βογιατζή της οποίας η φούστα απείχε 38 εκατοστά από του εδάφους. Υπερέβαινε δηλαδή τη διαταγή κατά τρία εκατοστά. Η παραβάτης συνελήφθη  και κλείστηκε στο κρατητήριο από όπου απολύθηκε μετά την παρέλευση 12 ωρών μετά από διαταγή του ίδιου του δικτάτορα, πληρώντας το αντίστοιχο πρόστιμο. Έξω από το πταισματοδικείο όπου δικάστηκε ήταν γεμάτο από Αθηναίους οι οποίοι είχαν προσέλθει από τα χαράματα…..  [10]

Μια άλλη δεσποινίδα μηχανεύτηκε ένα άλλο κόλπο: Ενώ η φούστα που φορούσε ήταν καταφανώς κοντότερη από τα όρια που είχε «θεσπίσει» ο Πάγκαλος μόλις τη σταμάτησαν οι χωροφύλακες για να τη μετρήσουν η φούστα ως δια μαγείας μάκρυνε…..  Πως; Την κρατούσε δεμένη εσωτερικά με ένα λάστιχο και όταν τη σταμάτησαν οι χωροφύλακες άφησε το λάστιχο και η φούστα κατέβηκε «στα όρια του νόμου…» [11] 

Αυτό και άλλα πολλά ήταν τα συμβάντα που γελοιοποίησαν εντελώς τον δικτάτορα. Παρότι, όπως φαίνεται, επέβαλε αυστηρή λογοκρισία στις εφημερίδες οι οποίες ενώ την πρώτη μέρα, επιβολής του μέτρου, μετέδιδαν όλες γαργαλιστικά επεισόδια από το κυνήγι της φούστας, τις επόμενες μέρες δεν έβγαλε τσιμουδιά καμία εφημερίδα.

Έτσι, «βάζοντας την ουρά στα σκέλια» ο δικτάτορας, μέσα σε μια εβδομάδα από την έναρξη του μέτρου, στις 30 Μαρτίου 1926,  έβγαλε άλλη διαταγή με την οποία ακυρώνει το μέτρο ενάντια στην κοντή φούστα επειδή θεωρεί ότι οι Ελληνίδες συμμορφώθηκαν…  [12]

Είναι η αρχή του τέλους της δικτατορίας

Συνεχίζεται…

Γράφει ο «Θερμαστής»

ΠΗΓΕΣ

1. Δικτατορία Θεόδωρου Πάγκαλου (1925-26): Μια σύντομη δικτατορία της Ελλάδας του Μεσοπολέμου | OffLine Post
2. ΦΩΣ 13/6/1926
3. ΒΡΑΔΥΝΗ  23/1/1926
4. «Ο Πολύδωρας θυμάται» (σελίδες 53-54) ΠΟΛΥΔΩΡΟΣ ΔΑΝΙΗΛΙΔΗΣ Ιστορικές εκδόσεις
5. ΕΜΠΡΟΣ 27/3/1926
6. Κώστας Σπέρας - Βικιπαίδεια
7. ΦΩΣ 10/4/1926
8. Ευριπίδης Μπακιρτζής - Βικιπαίδεια
9. Istoria tou ellēnikou ethnous – Διχοτόμηση της δραχμής (25-3-1922) | Genius
10. ΣΚΡΙΠ 23/3/1926
11. ΣΚΡΙΠ 24/3/1926
12. ΒΡΑΔΥΝΗ 30/3/1926

Εικόνες

1. ΦΩΣ 1/1/1926
2. ΒΡΑΔΥΝΗ  23/1/1926
3. https://www.anaktisi-mag.gr/2021/02/14/1501/
4. ΦΩΣ 27/1/1926
5. ΒΡΑΔΥΝΗ 25/1/1926
6. ΣΚΡΙΠ 23/3/1926
7. Αρχείο της ΕΡΤ

 

ΠΑΤΗΣΤΕ ΠΑΡΑΚΑΤΩ ΤΗΝ ΕΙΚΟΝΑ ΓΙΑ ΝΑ ΔΕΙΤΕ ΟΛΑ ΤΑ ΜΕΡΗ